Nieruchomość w spadku pod drogę publiczną a PIT

Przeczytaj także: Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości bez PIT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Ojciec wnioskodawcy drogą spadku po zmarłym w 2010 r. nabył udział w wysokości 1/8 części w nieruchomości (na którą składały się: dom mieszkalny, obora, stodoła, stajnia). W 2016 r. zostało wszczęte postępowanie na wniosek GDDKiA w sprawie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, w obrębie której znalazła się powyższa nieruchomość.

Ojciec wnioskodawcy zamarł w maju 2017 r., po którym odziedziczył on powyższy udział w nieruchomości. Decyzja w sprawie odszkodowania za przeznaczenie tej nieruchomości pod inwestycję drogową, została wydana 10 sierpnia 2018 r. Na jej mocy do wypłaty odszkodowania został zobowiązany Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Ustalono odszkodowanie w kwocie 473.281 zł, w tym na rzecz wnioskodawcy w kwocie 59.160,13 zł tytułem udziału w 1/8 części nieruchomości. Odszkodowanie otrzymał on dnia 25 września 2018 r. na konto bankowe.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy odszkodowanie jest zwolnione z podatku dochodowego? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. anko_ter - Fotolia.com

Grunt pod budowę drogi w podatku dochodowym

Otrzymanie odszkodowania za nieruchomość przekazaną pod inwestycję drogową jest zwolnione z podatku dochodowego, o ile spełnione są określone warunki. Ustawodawca zadbał bowiem tutaj, aby podatek zapłacili spekulanci i wymaga odpowiedniego okresu czasu posiadania danej nieruchomości. Wyjątkiem jest tutaj m.in. nabycie takiej nieruchomości w spadku.

Warunkiem niezbędnym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest zatem otrzymanie m.in. odszkodowania, które przyznane zostało stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Zwolnienie nie przysługuje jednak jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:
1. nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem oraz
2. cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1474) wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl przepisu art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:
1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych
- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f ww. ustawy).

Natomiast decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej ¬ art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

Zgodnie z art. 12 ust. 5 ww. ustawy do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania (art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

Zgodnie z art. 23 ww. ustawy w sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wymieniona jest w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 poz. 121 ze zm.) jako ustawa w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, że odszkodowanie za przejęcie działki na cele realizacji inwestycji drogowej, które otrzymał Wnioskodawca, korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie to wypłacone bowiem zostało stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami. Ponadto, nabycie wywłaszczonej nieruchomości przez Wnioskodawcę nastąpiło w drodze spadku czyli miało charakter nieodpłatny. Cena nie stanowiła więc elementu nabycia, a zatem nie został spełniony jeden warunek wyłączający przedmiotowe zwolnienie. Tym samym na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu otrzymanego odszkodowania. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów