Sprzedaż środka trwałego: samochodu osobowego w darowiźnie a PIT

Przeczytaj także: Sprzedaż samochodu wykorzystywanego w działalności gospodarczej

Załóżmy że Pan Piotr w styczniu 2019 r. otrzymał w darowiźnie od swojego ojca samochód osobowy (o wartości poniżej 150.000 zł). Z tego tytułu, jako najbliższa rodzina, nie zapłacił podatku od spadków i darowizn. Samochód ten zaliczył do środków trwałych prowadzonej firmy i w niej też go użytkuje. W późniejszym okresie może dokonać jego sprzedaży. Jak wówczas powinien ustalić dochód/stratę z tej czynności.

Środek trwały w darowiźnie

Na wstępie wyjaśnimy, iż nabycie środka trwałego w darowiźnie od rodzica nie skutkuje powstaniem przychodu w podatku dochodowym (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT mówi bowiem, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn; darowizna zaś podlega tutaj pod opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn, która jednocześnie tę zwalnia z podatku). Obdarowany nie ponosi tutaj też wydatków na nabycie.

Taki sposób nabycia danego składnika majątku nie stoi jednak na przeszkodzie do uznania go za środek trwały prowadzonej działalności gospodarczej. Wartość początkową ustala się tutaj w wartości rynkowej z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny określa tę wartość w niższej wysokości (art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT).

Tak nabyty środek trwały podlega też amortyzacji. Niestety dokonywane odpisy amortyzacyjne nie trafią do kosztów podatkowych (nowelizacja w tym zakresie weszła w życie z początkiem 2018 r.).

Oczywiście metodę oraz stawkę amortyzacji ustala tutaj podatnik na takich samych zasadach jak w przypadku nabycia odpłatnego. Jedyne czego nie może zrobić, to zaliczyć do kosztów naliczonej amortyzacji.

Dochód z odpłatnego zbycia nabytego nieodpłatnie środka trwałego po 2018 r.

Przychód ze zbycia środka trwałego należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej. Jednocześnie przy takiej transakcji na ogół są też rozliczane koszty uzyskania przychodu.
Od 1 stycznia 2019 r. do ustalania w ramach działalności gospodarczej dochodu lub straty z odpłatnego zbycia samochodu osobowego, będącego środkiem trwałym, stosuje się art. 24 ust. 2a ustawy o PIT.

Przytoczona wyżej regulacja posługuje się nadto pojęciem „nabycia” samochodu, nie dokonując jego rozróżnienia na nabycie odpłatne czy nieodpłatne. W każdym przypadku zatem zasady ustalenia dochodu/straty są takie same.

Przy ustalaniu dochodu/straty ze sprzedaży istotne jednak jest to, że zgodnie a art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a) tiret pierwsze, odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej nabytego w drodze darowizny samochodu, nie były zaliczane do kosztów podatkowych.
W rezultacie przy sprzedaży takiego środka trwałego, Pan Piotr ustali dochód/stratę jako różnicę między kwotą uzyskanego przychodu a wartością początkową środka trwałego wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych.

Przykład
W styczniu 2019 r. Pan Piotr otrzymał w darowiźnie samochód osobowy o wartości 60.000 zł, który tego samego miesiąca wprowadził do środków trwałych swojej firmy, a amortyzację rozpoczął od miesiąca następnego. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosił tutaj 1.000 zł. Cały odpis amortyzacyjny nie stanowi kosztu podatkowego z uwagi na sposób nabycia samochodu.

W grudniu 2019 r. samochód zostanie sprzedany za kwotę 50.000 zł. Kosztem uzyskania przychodu będzie tutaj wartość początkowa środka trwałego wykazana w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Sprzedaż wygeneruje zatem stratę w wysokości 10.000 zł (50.000 zł – 60.000 zł).

Należy pamiętać, że inaczej byłoby w przypadku sprzedaży samochodu zaliczonego do środków trwałych przed dniem 1 stycznia 2019 r.