Sprzedaż nieruchomości a współwłasność małżeńska

Przeczytaj także: Sprzedaż gruntu: podatek a kredyt na zakup domu w Anglii

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Małżonka wnioskodawcy 20.08.2004 r., będąc jeszcze panną, nabyła mieszkanie. W dniu 09.06.2011 r. wnioskodawca i wtedy już obecna jego małżonka w kancelarii notarialnej podpisali akt notarialny umowy majątkowej małżeńskiej, mocą którego wnioskodawca stał się współwłaścicielem wskazanego wyżej mieszkania. Następnie dnia 13.01.2012 r. mieszkanie to zostało sprzedane. Wnioskodawca zadał pytanie, czy z tego tytułu ciąży na nim obowiązek zapłaty podatku dochodowego? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy Ordynacja podatkowa zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z przepisami art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości (w tym lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość),
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

Z analizy stanu faktycznego opisanego we wniosku wynika, iż Pana żona będąc panną w 2004 r. nabyła mieszkanie, którego w wyniku zawartej w dniu 09.06.2011 r. umowy majątkowej małżeńskiej stał się Pan współwłaścicielem. W 2012 r. dokonali Państwo sprzedaży przedmiotowego mieszkania.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, iż przepis cytowanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. fotodesign-jegg.de - Fotolia.com

Sprzedaż nieruchomości

Sprzedaż nieruchomości nabytej w wyniku umowy rozszerzającej ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej w 2011 r. stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zatem dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy istotne jest ustalenie, czy włączenie nieruchomości nabytej przez żonę Wnioskodawcy przed zawarciem związku małżeńskiego do majątku wspólnego Państwa w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową stanowi jej nabycie przez Pana w rozumieniu ww. przepisu.

W związku z powyższym, należy wyjaśnić, iż stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1994 r. Nr 9, poz. 59 ze zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zgodnie natomiast z art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-511 (art. 48).

Niezależnie od powyższego, w przedmiotowej sprawie istotne znaczenie ma również komentarz doktryny do art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym: „Małżeńska umowa majątkowa w zasadzie reguluje stosunki majątkowe między małżonkami na przyszłość, tj. umowa zawarta przed zawarciem małżeństwa - na czas od chwili zawarcia małżeństwa, a umowa zawarta w trakcie trwania małżeństwa - na czas od jej zawarcia. Strony jednak mogą określić inny, przyszły termin, z którego nadejściem umowa wejdzie w życie (art. 116 k.c.). Rozszerzając lub ograniczając wspólność ustawową, strony mogą także nadać umowie skutek wsteczny w tym sensie, że w pierwszym wypadku mogą włączyć do majątku wspólnego przedmioty należące przed zawarciem umowy do ich majątków osobistych, a w drugim wypadku mogą wyłączyć z majątku wspólnego przedmioty należące przed zawarciem umowy do tego majątku.” (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz; pod red. Kazimierza Piaseckiego, LexisNexis, Wydanie 5, str. 313). Wynika z tego, iż na podstawie umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżonkowie mogą włączyć do majątku wspólnego nieruchomość, która została wcześniej (w przeszłości) nabyta do majątku osobistego jednego z małżonków. W konsekwencji drugi z małżonków nabywa prawo własności do tej nieruchomości w momencie zawarcia takiej umowy. Na tym polega bowiem skutek wsteczny umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżonków.

Zatem w niniejszej sprawie Wnioskodawca nabył przedmiotową nieruchomość w dniu 09.06.2011 r., tj. w dniu zawarcia wraz żoną umowy rozszerzającej ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.