eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPodatkiAktualności podatkowe › Zasiedzenie nieruchomości z podatkiem od spadków i darowizn

Zasiedzenie nieruchomości z podatkiem od spadków i darowizn

2016-02-12 09:30

Przeczytaj także: Spadek i zasiedzenie nieruchomości: fiskus chce podatek 2 razy


Sędziowie swoją tezę argumentowali poprzez odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 17.11.1964 r. Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz.U. z 2014 poz. 101). Przytoczono art. 609 § 2 i 3 k.p.c., które nakazują w przypadku braku wskazania we wniosku zainteresowanych uczestników postępowania zarządzić ich wezwanie przez ogłoszenie. W orzecznictwie zaś nie budzi jakichkolwiek wątpliwości fakt, że uczestnikami takiego postępowania są również osoby, od których wnioskodawca nabył daną rzecz w sposób nieformalny lub formalny oraz poprzednicy prawni ujawnieni w księdze wieczystej lub zbiorze dokumentów ( postanowienie SN z 02.03.1950 r., C 65/50).
W postanowieniu z dnia 29 maja 1998 r. II CKU 172/97 Sąd Najwyższy wskazał, że w sprawie z wniosku osoby ubiegającej się o stwierdzenie zasiedzenia wśród zainteresowanych w rozumieniu art. 510 kpc, uprawnionych do uczestnictwa w postępowaniu, trzeba wymienić przede wszystkim dotychczasowego właściciela.

Oznacza to, że w podobnych sprawach zawsze istnieje poprzednik prawny, natomiast zagadnienie istnienia stosunku osobistego między nabywcą własności rzeczy przez zasiedzenie, a tym poprzednikiem to tylko kwestia ustaleń faktycznych sprawy podatkowej, a nie cywilnej.
Pierwotny sposób nabycia oznacza tylko to, że nie istnieje zależność między istnieniem prawa u poprzednika a nabyciem go przez nabywcę, co z kolei oznacza, że zagadnienie stosunku osobistego między poprzednikiem, a nabywcą nie ma w tej kwestii istotnego znaczenia. Okoliczność, że nabycie wskutek zasiedzenia ma charakter pierwotny, nie unicestwia tego stosunku osobistego.

Ponadto w wyrokach sądów można także znaleźć pogląd jakoby stanowisko organów podatkowych naruszało jedną z podstawowych dyrektyw interpretacyjnych, jaką jest zakaz przeprowadzania wykładni w sposób, który czyni zbędnym fragment przepisu.

W wyroku NSA z dnia 19.03.2014r., sygn. akt II FSK 883/12 podkreślono, że wykładnia organów podatkowych jest zawężająca bowiem czyni zbędnym punkt pierwszy art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, który stawia drugi warunek skorzystania ze zwolnienia podatkowego, a mianowicie zgłoszenie nabycia własności rzeczy w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust, 1 pkt 2-8 ww. ustawy. Skoro w przepisie tym powiązano zwolnienie podatkowe z dochowaniem terminu, którego bieg zaczyna się od uprawomocnienia się postanowienia sądu powszechnego o nabyciu nieruchomości przez zasiedzenie (art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy) – nie można przyjąć, tak jak uczynił to organ podatkowy, że zasiedzenie nieruchomości, której poprzednimi właściciela były osoby wymienione w art. 4a ustawy podlega opodatkowaniu.

Opisywane rozbieżności funkcjonowały w obrocie prawnym do końca 2015 roku. Ustawa nowelizującą z dnia 25 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015 poz. 1045) jednoznacznie wyłączyła z zakresu opisanego zwolnienia nabycie rzeczy i praw majątkowych w drodze zasiedzenia. Z dniem 01.01.2016 r. zmieniono przepis art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zgodnie z którym zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–5, 7 i 8.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy wobec zapewnienia zwolnienia od opodatkowania przekazywania rodzinnych gospodarstw rolnych między najbliższymi konieczne jest doprecyzowanie w sposób niebudzący wątpliwości, że nie dotyczy ono nabycia w drodze zasiedzenia. Celem wprowadzenia zwolnienia określonego w przepisie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn było zapewnienie nieopodatkowania przenoszenia majątku między członkami najbliższej rodziny. W orzecznictwie sądów administracyjnych pojawił się jednak pogląd, że ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 4a korzysta także nabycie w drodze zasiedzenia. Pogląd ten jest odzwierciedleniem stanowiska doktryny prezentowanego w komentarzy autorstwa S. Babiarza, A. Mariańskiego i W. Nykiela „Ustawa o podatku od spadków i darowizn, komentarz”, Wydawnictwo ABC 2010 r., str. 195-198. W efekcie powyższego, zwolnienie określone w art. 4a ust. 1 może być wykorzystywane niezgodnie z ideą jego wprowadzenia. Podkreślić bowiem należy, że zasiedzenie ma charakter pierwotny – nie jest nabyciem „po” lub „od” określonej osoby. Objęcie zwolnieniem określonym w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn warunkiem zastosowania którego celem jest przede wszystkim istnienie bardzo bliskiego pokrewieństwa między zbywcą i nabywcą, zasiedzenia (pierwotnego nabycia własności) należy uznać za niezasadne.

Warto także zauważyć, że w ustawie zmieniającej z dnia 25 czerwca 2015 r. zawarto także przepisy intertemporalne. Art. 50 tejże ustawy stanowi, iż do opodatkowania nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Oznacza to, że nowe brzmienie przepisów zastosować można jedynie do obowiązków podatkowych powstałych po 31.12.2015 r.

Marcin Sądej

poprzednia  

1 2

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć urząd skarbowy lub izbę skarbową.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: