Ceny transferowe 2019: nowe obowiązki dokumentacyjne

Przeczytaj także: Nowe rozporządzenia w zakresie cen transferowych 2019

Dokumentacja podatkowa, którą podatnik przy uwzględnieniu szeregu warunków, jest zobowiązany sporządzić z transakcji z podmiotami powiązanymi, uległa poważnym zmianom zarówno w zakresie elementów dokumentacji (obowiązkowy benchmark), identyfikacji zdarzeń podlegających obowiązkom dokumentacyjnym (odejście od limitów 50,140 i 500 tyś EUR na rzecz 2 i 20 mln PLN) czy terminowości obowiązku jej sporządzenia (do końca 9 miesiąca to obecnie zasada ogólna).

Ustawa nowelizacyjna, tj. ustawa z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018, poz. 2193, dalej zwana: Nowelizacją) wprowadziła jeszcze jedną istotną kwestię, którą w mojej ocenie powinien rozważyć każdy podatnik przed rozpoczęciem sporządzania dokumentacji za rok 2018.

Problem wynika z faktu, iż z art. 44 ust 2 Nowelizacji przepisy art. 23m i art. 23w-23zd ustawy zmienianej w art. 1 oraz art. 11a i art. 11k-11r ustawy zmienianej w art. 2 podatnik może stosować do transakcji kontrolowanych realizowanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2017 r., przy czym przepisy te będą miały zastosowanie do wszystkich transakcji kontrolowanych podatnika realizowanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2017 r., a podatnik będzie zwolniony z obowiązków dokumentacyjnych na podstawie przepisów obowiązujących w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2017 r.

Powyższe oznacza, iż podatnik zobowiązany do sporządzenia dokumentacji cen transferowych za rok 2018 (w świetle przepisów obowiązujących w tym zakresie do dnia 31 grudnia 2018 r., tj. art. 9a) może rozważyć podjęcie decyzji o stosowaniu (w zakresie obowiązku dokumentacyjnego) ,,nowych” regulacji w zakresie cen transferowych. Wybór powinien w mojej ocenie zostać podjęty przed złożeniem zeznania rocznego, gdyż zależy od niego wskazanie w CIT-8 czy podatnik był zobowiązany do sporządzenia dokumentacji czy taki obowiązek na nim nie ciążył.

Oczywistym jest, iż kluczowy aspekt przemawiający za zastosowaniem nowych przepisów dla dokumentacji za rok 2018 dotyczy dyspozycji art. 11n UoCIT czyli katalogu ustawowych przesłanek wyłączających obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.

Zgodnie z powyższą regulacją, która obowiązuje od dnia 1 stycznia 2019 r. (ale na skutek przepisu przejściowego może mieć też zastosowanie dla roku 2018), obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych nie ma zastosowania m.in. do transakcji kontrolowanych zawieranych wyłącznie przez podmioty powiązane mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w roku podatkowym, w którym każdy z tych podmiotów powiązanych spełnia łącznie następujące warunki:

• nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 6,
• nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a,
• nie poniósł straty podatkowej.

Wręcz można pozwolić sobie na stwierdzenie, iż kontrola dokumentacji z transakcji, które nie mają żadnego wpływu (bądź znikomy) na stan finansów publicznych jest wręcz marnowaniem środków finansowych, które można wykorzystać na wielu innych polach walki z agresywną optymalizacją podatkową czy nieuczciwymi podmiotami, utworzonymi wyłącznie w celu uzyskania korzyści majątkowej na skutek nierzetelnego rozliczenia z fiskusem.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż w świetle obowiązujących na dziś dzień regulacji prawa podatkowego, transakcja z 2018 r. której stronami byli podatnicy:

1. będący polskimi rezydentami podatkowym (podmiot podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu),
2. podmioty powiązane w rozumieniu przepisów (art. 11 UoCIT – powiązanie kapitałowe, osobowe bądź rodzinne),
3. niepodlegający zwolnieniu podmiotowemu w CIT (przewidziane m.in. dla jednostek budżetowych, funduszy emerytalnych czy jednostek samorządu terytorialnego),
4. których dochody nie zostały uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej lub określonej w decyzji o wsparciu, o której mowa w ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji,
5. którzy nie ponieśli straty podatkowej w 2018 r.,

- nie podlega obowiązkom dokumentacyjnym w zakresie cen transferowych.

W tym miejscu należy zwrócić jednakże uwagę, na precyzyjność brzmienia analizowanego przepisu przejściowego , w którym podkreślono, iż ,,(…) przepisy te będą miały zastosowanie do wszystkich transakcji kontrolowanych podatnika realizowanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2017 r.,(…)”, co oznacza, iż w przypadku gdyby jakakolwiek transakcja podatnika z 2018 r. nadal podlegała obowiązkom dokumentacyjnym (tj. nie spełniony zostałby choćby jeden z zidentyfikowanych warunków art. 11n) to zastosowanie znalazły dla niej regulacje wprowadzone Nowelizacją.

Powyższe budzi słuszną wątpliwość w zakresie podjęcia wyboru o stosowaniu bądź niestosowaniu przepisu przejściowego. Przykładowo, dla podatnika, który w 2017 r. nie przekroczył 10 mln EUR limitu kosztów lub przychodów w rozumieniu ustawy o rachunkowości, nie powstaje obowiązek sporządzenia w dokumentacji podatkowej za rok 2018 analizy benchmarkingowej. W przypadku jednak zastosowania ,,nowych” przepisów dla transakcji z 2018 r., które nadal pozostaną w obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych jednym z istotnych dodatkowych obowiązków (dodatkowych w świetle zmian 1.01.19) będzie właśnie sporządzenie analizy porównawczej (benchmarking study).

Taka sytuacja, oczywiście rozpatrywana hipotetycznie, oznacza zatem niewątpliwie większe koszty sporządzenia dokumentacji a jednocześnie poważniejsze ryzyko w zakresie możliwości wystąpienia błędu czy jakiejkolwiek nieprawidłowości. Dla podatnika korzystniejszym w takim przypadku może okazać się, jednak zastosowanie jednak ,,starych” zasad dokumentacyjnych.

W mojej ocenie podatnicy mają ostatnią chwilę na analizę ryzyka oraz identyfikację ewentualnych korzyści płynących z możliwości stosowania nowych regulacji w zakresie cen transferowych. Zeznanie roczne to ostateczny moment na decyzję, od której zależy tak wiele.