Strategia podatkowa a tajemnica przedsiębiorstwa

Przeczytaj także: Wszystko co musisz wiedzieć o strategii podatkowej

Zakres informacji, które należy przekazać w ramach obowiązku publikacji „Informacji o realizowanej strategii podatkowej” (dalej: Informacja o Strategii Podatkowej), nie obejmuje informacji objętych tajemnicą handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego (art. 27c ust.2 uCIT). Podatnicy przystępujący do przygotowania Informacji o Strategii Podatkowej powinni zatem zastanowić się jakiego rodzaju informacji nie muszą ujawniać, mając na uwadze specyfikę prowadzonej działalności.

Trudności praktyczne: problematyczny zakres definicji „tajemnicy przedsiębiorstwa”

Zastosowanie powyższego wyłączenia może stwarzać pewne trudności w praktyce, z uwagi na brak definicji ustawowych wymienionych w przepisie rodzajów tajemnicy związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Punkt odniesienia dla interpretacji tych pojęć może stanowić definicja „tajemnicy przedsiębiorstwa” zawarta w art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Przepis ten stanowi transpozycję do polskiego porządku prawnego definicji „tajemnicy przedsiębiorstwa” zawartej w Dyrektywie (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa). Zgodnie z nim „tajemnica przedsiębiorstwa” obejmuje „informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.”

Dana informacja może być zatem uznana za „tajemnicę przedsiębiorstwa”, gdy spełnia trzy kryteria:

• jest poufna (nie jest powszechnie znana, a nawet łatwo dostępna dla osób z danej branży);
• posiada wartość gospodarczą (wpływa na wartość przedsiębiorstwa w obrocie gospodarczym lub której naruszenie powoduje wymierną szkodę dla danego przedsiębiorcy);
• jest poddana odpowiednim działaniom w celu zachowania jej poufności (przykładowo: kontrola dostępu w systemie informatycznym, umowy o zachowanie poufności).

W kontekście tej definicji należy stwierdzić, że zakres tajemnicy przedsiębiorstwa jest dość szeroki. Odnosi się ponadto do pojęcia „wartości gospodarczej”, które to sformułowanie ma charakter nieostry. Ocena charakteru danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa pozostawia w rezultacie pewne pole do interpretacji.

Trzeba wykazać, że informacja spełnia kryteria tajemnicy przedsiębiorstwa w kontekście konkretnej sytuacji przedsiębiorstwa

Podkreślenia wymaga jednak, że kwalifikacja danej informacji jako objętej tajemnicą przedsiębiorstwa nie może być dokonywana w sposób arbitralny. Przedsiębiorca powinien wykazać, że konkretna informacja spełnia kryteria tajemnicy przedsiębiorstwa w kontekście aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa oraz uwarunkowań prawnych i faktycznych prowadzenia działalności w określonej branży, na danym rynku, w danym okresie.

Potwierdza to m.in. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 7 października 2020 r., sygn. II SA/Gd 224/20, w którym wskazano, że „Tajemnica przedsiębiorcy musi być oceniana w sposób obiektywny, oderwany od woli danego przedsiębiorcy. W innym przypadku, tajemnicą przedsiębiorstwa byłoby wszystko, co arbitralnie przedsiębiorca za nią uzna, także w drodze czynności kwalifikowanych (np. poprzez zamieszczenie odpowiedniej klauzuli w umowie, bądź poprzez wyrażenie zastrzeżenia w złożonym oświadczeniu). Dla przedsiębiorcy wszystko, co wiąże się z jego funkcjonowaniem, może mieć wartość gospodarczą. Jednakże nie wszystko stanowić będzie tajemnicę przedsiębiorcy.”

W świetle orzecznictwa za informacje stanowiące „tajemnicę przedsiębiorstwa” mogą zostać uznane w szczególności:

• stosowane metody produkcji, technologie, rozwiązania techniczne;
• listy dostawców i stosowane ceny;
• listy klientów;
• wielkość produkcji i sprzedaży oraz prognozy w tym zakresie;
• know-how biznesowe w danej branży;
• plany rozwoju przedsiębiorstwa;
• rezultaty działalności badawczo-rozwojowej;
• sposób organizacji pracy;
• wysokość budżetu reklamowego.

W naszej ocenie możliwa jest również taka interpretacja przepisu art. 27c ust. 2 uCIT, zgodnie z którą zakres tajemnicy handlowej/przemysłowej/zawodowej/procesu produkcyjnego jest szerszy, niż zakres pojęcia „tajemnicy przedsiębiorstwa”. Przemawia za tym odrębność pojęć użytych w analizowanym przepisie oraz pojęcia „tajemnicy przedsiębiorstwa”. Niemniej jednak, dopóki nie ukształtuje się praktyka interpretacyjna organów podatkowych w tym zakresie, bezpieczniejszym podejściem wydaje się posługiwanie się ustawową definicją „tajemnicy przedsiębiorstwa”.

Tajemnica przedsiębiorstwa: czy pozwoli skutecznie uniknąć publikacji informacji wrażliwych?

Wyłączenie z obowiązku publikacji informacji stanowiących tajemnicę handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego, pozwala istotnie ograniczyć zakres informacji publikowanych w ramach Informacji o Strategii Podatkowej. Wdrożenie przemyślanych mechanizmów selekcji informacji podlegających publikacji jest przy tym niezbędne z punktu widzenia ochrony interesów gospodarczych firmy.

Informacje o Strategii Podatkowej mogą bowiem posłużyć do zbierania informacji branżowych z zamiarem wykorzystania ich do budowy przewagi konkurencyjnej. Na podstawie informacji o transakcjach z podmiotami powiązanymi, schematach podatkowych MDR, planowanych działaniach restrukturyzacyjnych, złożonych wnioskach o interpretacje możliwe jest bowiem uzyskanie wiedzy nt. dostawców i kontrahentów spółki, procesów biznesowych w spółce, technologiach wykorzystywanych w produkcji/metodach produkcji, obszarach planowego rozwoju (przykładowo na podstawie zdarzeń opisanych we wnioskach o interpretacje/pytań do organu dot. rozliczania podatkowego określonych transakcji/procesów).

Istotne jest jednak, aby podatnik był w stanie obronić decyzję o nieujawnianiu określonych informacji z uwagi na ich poufność. Zakres tajemnicy przedsiębiorstwa może bowiem stanowić potencjalne źródło sporu z organami podatkowymi, które mogą uznać, że Informacja o Strategii Podatkowej nieuwzględniająca określonych informacji jest niekompletna/nieprawidłowo sporządzona. Przepisy przewidują wprawdzie wyłącznie karę za brak publikacji Informacji o Strategii Podatkowej i nie odnoszą się do kwestii kompletności podanych danych, jednak istnieje ryzyko, że przepisy te będą odczytywane w ten sposób, że Informacja o Strategii Podatkowej nieposiadająca wszystkich elementów wymaganych ustawą zostanie zrównana pod względem skutków podatkowych z brakiem Informacji o Strategii Podatkowej.

Zwracamy także uwagę, że selekcja informacji podlegających publikacji może okazać się problematyczna nie tylko ze względu na nieprecyzyjny zakres pojęcia tajemnicy przedsiębiorstwa, ale również dlatego, że niektóre ustawowe elementy Informacji o Strategii Podatkowej już ze względu na ich istotę należałoby zakwalifikować jako dane poufne w rozumieniu definicji tajemnicy przedsiębiorstwa. Dotyczy to w szczególności informacji o planowanych transakcjach M&A. Obowiązek upublicznienia informacji w tym zakresie wydaje się wręcz z góry nie do pogodzenia z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa, w sytuacji gdy transakcja tego rodzaju ma zmierzać do umocnienia pozycji podatnika na danym rynku/wejścia na nowy rynek.

W kontekście powyższego, za kluczowe należy uznać takie ułożenie procesów decyzyjnych w firmie, aby z jednej strony nie narazić się na zarzut nienależytej realizacji obowiązku publikacji Informacji o Strategii Podatkowej, a z drugiej zapewnić możliwie największą ochronę informacji objętych „tajemnicą przedsiębiorstwa”. Może to stanowić wyzwanie dla podatników oraz ich doradców.

Izabela Ścierska-Kulma, doradca podatkowy, Senior Manager w

Monika Kaleta, adwokat, Associate w