Korzystanie z nieruchomości: podatek u korzystającego

Przeczytaj także: Wartość świadczeń częściowo odpłatnych w podatku dochodowym

Przypomnijmy, do końca grudnia 2008 r. obowiązywał przepis art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym źródłem przychodu są nieruchomości lub ich części. Obowiązujący wtedy art. 16 ustawy wskazywał, że przychodem z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub części do używania innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości prawnej jest wartość czynszowa, stanowiąca równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości.

Od powyższej reguły istniały trzy wyjątki. Mianowicie przychodu tego nie ustalało się w sytuacji, gdy:

• nieruchomość została udostępniona osobom pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla których stanowi ona nieodpłatne świadczenie,
• właściciel nieruchomości używa jej na własne potrzeby lub potrzeby członków rodziny
• nieruchomość została oddana bezpłatnie do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym.

Z dniem 01 stycznia 2009 r. powyższe przepisy zostały uchylone. Tym samym podatnik, który użycza nieodpłatnie nieruchomość nie musi już ustalać po swojej stronie przychodu z tego tytułu bez względu na to, dla kogo nieruchomość ta jest użyczana.

Należy także pamiętać, iż od 01 stycznia 2009 r. podatnicy użyczający nieruchomość nie zaliczą do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od użyczonej nieruchomości za każdy miesiąc, w którym nieruchomość ta była oddana do nieodpłatnego używania (art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c) ustawy).

Nic się natomiast nie zmienia po stronie użytkownika takiej nieruchomości. W ustawie pozostał bowiem obowiązek naliczania przychodu z tytułu nieodpłatnego używania nieruchomości (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy).

Zachowane zostało także zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy, zgodnie z którym zwolniona z opodatkowania jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

U osób prawnych

Podobne regulacje znalazły się w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Tutaj także użyczający nie musi już naliczać przychodu z tytułu nieodpłatnego użyczenia nieruchomości (uchylony art. 13 ustawy). Obecnie nie może także odnosić w koszty odpisów amortyzacyjnych obliczanych od wartości początkowej tych nieruchomości za miesiące ich bezpłatnego użyczenia (art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c) ustawy).

Użytkownik z kolei nadal ustala przychód z tego tytułu na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy.