Rejestracja do VAT z datą wsteczną możliwa

Przeczytaj także: COVID-19: zakaz prowadzenia działalności a odliczenie VAT

Odpowiadając na powyższe pytania należy zauważyć, że zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako „ustawa o VAT”), podatnicy są obowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej podatkiem VAT (przy założeniu, iż rezygnują z rejestracji lub nie ma do nich zastosowania zwolnienie podmiotowe z art. 113 ustawy o VAT), do złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenia rejestracyjnego. Zgłoszenia rejestracyjnego, dokonuje się poprzez złożenie formularza VAT-R. Zgodnie z ustawą o VAT, od tego momentu przedsiębiorca jest czynnym podatnikiem VAT, a zatem dopiero wówczas może korzystać z praw wynikających z ustawy, między innymi z prawa do odliczenia podatku naliczonego od należnego.

Jednakowoż, należy rozróżnić prawo do odliczenia podatku naliczonego od momentu skutecznej realizacji tego uprawnienia. Zgodnie z linią interpretacyjną organów podatkowych, o ile wola i zachowanie przedsiębiorcy wskazywała, iż zamierza on występować w roli czynnego podatnika VAT – mimo, że nie dopełnił formalnych wymagań - to w stosunku do poczynionych przed rejestracją czynności opodatkowanych powstaje prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego o ile zakupione przez podatnika towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Musi więc istnieć ścisły związek pomiędzy zakupem a prowadzoną działalnością gospodarczą.

Przykładowo, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6.10.2020 r. (sygn.: 0113-KDIPT1-3.4012.587.2020.1.KS) wskazuje, że status podmiotu jako podatnika VAT jest kategorią w pełni obiektywną, niezależną od dokonania rejestracji dla potrzeb tego podatku. W takiej roli można bowiem występować już z racji wykonywania czynności przygotowawczych, nie wykonując jeszcze faktycznie czynności opodatkowanych VAT.

Za przejaw zamiaru występowania w roli czynnego podatnika VAT uznaje się:

1. prowadzenie rejestracji sprzedaży dla celów rozliczenia podatku,
2. składanie deklaracji VAT-7 oraz pliku JPK-VAT w ustawowych terminach,
3. wykazywanie podatku należnego w złożonych deklaracjach,
4. wystawianie faktur przez podatnika.

Aby skorzystać z powstałego prawa do odliczenia podatku naliczonego, należy złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, ze wskazaną, faktyczną datą rozpoczęcia działalności gospodarczej. Przy czym wsteczna data rejestracji powinna odpowiadać, pierwszemu okresowi rozliczeniowemu, za który złożono deklarację VAT. Dopiero po usunięciu tej przesłanki negatywnej podatnik będzie mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Prawo do odliczenia przysługuje o ile nie wystąpią przesłanki wyłączające z art. 88 ustawy o VAT.

Odmienne stanowisko co do wstecznej rejestracji do VAT, jest prezentowane przez organy podatkowe w stosunku do podmiotów korzystających ze zwolnienia podmiotowego z VAT, np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji z 13.08.2020 r., sygn.: 0112-KDIL1-2.4012.207.2020.2.PG. Organ podatkowy uznał bowiem, że dopiero w chwili rezygnacji ze zwolnienia i złożenia w urzędzie skarbowym formularza rejestracyjnego VAT-R, a tym samym zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, podatnik nabędzie uprawnienie do dokonania odliczenia podatku VAT.

Również z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 21.10.2010 r. sygn.: C-385/09) wynika, iż powstanie prawa do odliczenia podatku, nie może zostać uzależnione od spełnienia wymagań formalnych, takich jak rejestracja, lecz od obiektywnych przesłanek materialnoprawnych występujących po stronie podatnika, świadczących o zamiarze występowania w roli podatnika VAT oraz chęci prowadzenia działalności gospodarczej w myśl przepisów dotyczących VAT.

Reasumując, o ile zachowanie podatnika wskazywało na jego zamiar uczestniczenia w obrocie gospodarczym jako czynnego podatnika VAT, to w czasie przed dopełnieniem formalności rejestracyjnych w zakresie VAT, w stosunku do poczynionych przez podatnika inwestycji powstaje prawo do odliczenia podatku naliczonego, którego realizacja może nastąpić, gdy podatnik usunie, najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa - wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako czynnego podatnika. Co więcej, organ podatkowy nie powinien mieć obiekcji co do złożenia przez podatnika zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R z datą wsteczną o ile podatnik nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT.