Zwolnienie podmiotowe: powrót a rozliczenie VAT

Przeczytaj także: Kiedy powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT?

Art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów usług mówi, że zwalnia się z tego podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 100 000 zł (do wartości sprzedaży nie wlicza się tutaj kwoty podatku). Dodatkowo podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia wskazanego wyżej (art. 113 ust. 11 ustawy o VAT). Oczywiście w przypadku powrotu konieczne jest spełnienie warunku wskazanego w zdaniu pierwszym dotyczącym limitu obrotów.

Ponadto, aby móc z tego zwolnienia skorzystać, podatnik nie może wykonywać czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 pkt 1-3 ustawy o VAT.

Art. 99 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że jednym z przywilejów podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego jest brak obowiązku składania deklaracji (za okresy miesięczne bądź kwartalne) w zakresie tego podatku. Wyjątkiem są tutaj jedynie ci podatnicy, którym przysługuje zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego zgodnie z odrębnymi przepisami.

Jak już jednak wskazano we wstępie, może wystąpić sytuacja, w której to podatnik wykona daną czynność, gdy jest czynnym podatnikiem VAT, a obowiązek podatkowy od niej powstanie, gdy jest on już podatnikiem korzystającym ze zwolnienia podmiotowego.

Przykładem mogą być tutaj usługi budowlane. Jak bowiem mówi art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) ustawy o VAT, w przypadku tego typu usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia ich wykonania, przy czym otrzymanie części zapłaty za tego typu usługi w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej właśnie części (art. 19 ust. 15 ustawy o VAT).

Załóżmy, że przedsiębiorca był czynnym podatnikiem VAT do końca czerwca 2010 r., a od lipca korzysta ze zwolnienia podmiotowego. W czerwcu świadczył usługi budowlane, należności za które zostały mu przekazane przez kontrahentów dopiero w sierpniu 2010 r. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy od tych usług powstał w lipcu 2010 r. czyli w trakcie korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Same usługi zostały zaś wykonane podczas gdy przedsiębiorca był jeszcze czynnym podatnikiem VAT. Czy powinien w takiej sytuacji złożyć deklarację VAT za lipiec, w której wykaże podatek należny od wykonanych usług budowlanych?

Ustawa o podatku od towarów i usług nie wskazuje odpowiedzi na to pytanie (art. 97 ust. 7 wśród wyjątków nie przewidział takiego zdarzenia). Zdaniem autora jednak deklarację VAT należy tutaj złożyć. Świadczone usługi były bowiem opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Wynikający z faktur podatek VAT za te usługi kontrahenci będą mogli odliczyć jako podatek naliczony (przy spełnieniu oczywiście warunków wynikających z ustawy o VAT, tj. gdy nabyte usługi służą wykonywaniu czynności opodatkowanych). Jedynym sposobem na wykazanie od świadczonych usług VAT należnego jest natomiast złożenie takiej deklaracji, mimo że będzie ona składana za okres, w którym podatnik korzysta już ze zwolnienia podmiotowego.