Firmowy samochód osobowy: koszty podatkowe firmy

Przeczytaj także: Samochód osobowy: zakup a wartość początkowa

Chodzi oczywiście o pojazdy, których wartość przekracza 20 000 euro. W takiej sytuacji musimy pamiętać o ograniczeniach dotyczących odpisów amortyzacyjnych odnoszonych w ciężar kosztów podatkowych oraz zaliczania do nich wydatków na ubezpieczenie takich pojazdów.

Otóż art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodu odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a-22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.

Co za tym idzie obliczoną kwotę amortyzacji za dany miesiąc od takiego pojazdu podatnik musi rozbić na dwie części, z których jedna będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu (tj. przypadająca na tę część wartości początkowej, która nie przekracza równowartości 20 000 euro), a druga nie (przypadająca na tę część wartości początkowej, która przekracza równowartość 20 000 euro).

Drugie ograniczenie dotyczy ubezpieczenia takiego pojazdu. Art. 23 ust. 1 pkt 47 updof stanowi bowiem, że nie uznaje się za koszty podatkowe składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Warto tutaj podkreślić, że w przytoczonym przepisie ustawodawca posługuje się kursem sprzedaży a nie średnim NBP.

Rodzi się jednak pytanie, o jakie składki chodziło ustawodawcy? Zdaniem autora jest to tylko dobrowolne ubezpieczenie AC. Na jego wysokość wpływa bowiem przyjęta do ubezpieczenia wartość samochodu (im droższe auto, tym AC wyższe). Z kolei wysokość składki odpowiedzialności cywilnej (OC) oraz składki ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) nie jest uzależniona od wartości danego pojazdu.

Zdaniem autora reguła wyrażona w poprzednim akapicie ma zastosowanie zarówno wtedy, gdy zostanie zawarta oddzielna polisa AC i oddzielna OC i NNW jak i wtedy, gdy ubezpieczenia te znajdą się w ramach zawartej jednej polisy (w takim przypadku należy wyodrębnić z niej wartość składki przypadającej na AC w celu ograniczenia jej odniesienia w ciężar kosztów uzyskania przychodów). Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku wysokość składki na ubezpieczenie OC i NNW nie jest bowiem uzależniona od wartości pojazdu.

Może przy tym powstać sytuacja, że odpisy amortyzacyjne będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w całości zaś wydatki na ubezpieczenie AC jedynie w części bądź odwrotnie. Art. 23 ust. 1 pkt 4 nakazuje stosować bowiem ograniczenie w przypadku, gdy wartość początkowa takiego pojazdu przekracza równowartość 20 000 euro, zaś art. 23 ust. 1 pkt 47 odnosi się do wartości przyjętej dla celów ubezpieczenia takiego pojazdu.

Z drugą z wymienionych sytuacji będziemy mieć do czynienia m.in. w przypadku używania danego auta przez kilka lata i opłacania od niego AC. Z każdym rokiem bowiem jego wartość rynkowa spada, a co za tym idzie spada także wartość przyjęta do podstawy ustalenia składki AC (mimo, że jego wartość początkowa, od której są naliczane odpisy amortyzacyjne pozostaje na niezmienionym poziomie).

Z pierwszą z wymienionych sytuacji można się natomiast spotkać m.in. w przypadku samochodów wykupionych po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego. Cena sprzedaży takiego pojazdu (stanowiąca główny składnik ustalenia wartości początkowej) jest z reguły dużo niższa od jego faktycznej wartości rynkowej. Dla celów ubezpieczenia AC z kolei ta ostatnia ma duże znaczenie.

Przykład

Podatnik wykupił z leasingu samochód osobowy i uznał za go środek trwały swojej firmy. Ustalona na podstawie faktury wykupu wartość początkowa tego pojazdu wynosi 25 000 zł. Obliczane od niej odpisy amortyzacyjne będzie on mógł odnosić w ciężar kosztów podatkowych w całości, jako że nie przekraczają one równowartości 20 000 euro. Samochód ten podatnik objął dobrowolnym ubezpieczeniem AC. Dla celów ubezpieczenia przyjęto jego wartość w wysokości 100 000 zł. Kurs sprzedaży euro ogłoszony przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia wynosił 4,10 zł/euro.

W celu ustalenia, jaka część składki będzie stanowiła koszty uzyskania przychodu, podatnik powinien dokonać następujących obliczeń:
[(20 000 euro x 4,10 zł/euro): 100 000 zł] x 100% = 82%

Co za tym idzie 82% składki będzie uznana za koszt podatkowy, zaś pozostała część składki nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu.