Podmioty zagraniczne: utrudnienia w rozliczeniu VAT

Przeczytaj także: Zakup samochodu: kiedy pełne odliczenie VAT?

Do tej pory możliwe było odwrócenie powyższej zasady i dopuszczalna była możliwość rozliczenia podatku VAT przez świadczącego usługę lub dokonującego dostawy podatnika, nieposiadającego siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski. Ograniczenia w możliwości odstępstwa od zasady rozliczenia podatku przez świadczącego usługę lub dokonującego dostawy towarów podatnika podatku od wartości dodanej dotyczyły usług, do których stosowało się art. 28b VAT: dostawy gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieć dystrybucji.

Do 31 marca br., przy założeniu, że świadczący usługę lub dokonujący dostawy podatnik był zarejestrowany dla celów VAT w Polsce i rozliczył podatek od powyższej transakcji, nabywca powyższych świadczeń był zwolniony z obowiązku rozliczania podatku od tych transakcji. Główną korzyść takiego sposobu rozliczenia można przypisać nie tyle nabywcy usług lub towarów, co świadczącemu usługę. Dla świadczącego usługę lub dokonującego dostawy podatnika, który nie ma siedziby, stałego miejsca zamieszkania, stałego miejsca prowadzenia działalności, zarejestrowanie dla celów VAT w Polsce umożliwia szybsze odzyskanie kwoty podatku naliczonego. Odliczenie podatku było bowiem możliwe w zwykłym trybie, poprzez wykazanie tego podatku w deklaracji VAT-7.

Po zmianach, zagraniczny podatnik w celu uzyskania zwrotu podatku będzie musiał korzystać z procedury przewidzianej dla podatników, którzy nie wykonują na terytorium Polski czynności opodatkowanych. Zwrot podatku okaże się zatem większym obciążeniem finansowym z powodu konieczności oczekiwania na zwrot podatku naliczonego po przejściu procedury wskazanej w rozporządzeniu MF w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom. Zwrot podatku następuje na podstawie decyzji naczelnika urzędu skarbowego w terminie 4 miesięcy od momentu złożenia stosownego wniosku. Braki w złożonym wniosku mogą prowadzić do przedłużenia powyższego terminu.

Uzasadnienie do nowelizacji ustawy wskazuje, iż zmiana podyktowana jest chęcią uproszczenia systemu rozliczeń. Trudno się z tym jednoznacznie zgodzić, ponieważ zasada rozliczenia podatku należnego przez nabywcę się nie zmieniła. Zmianie uległy wyjątki od zasady, poprzez ich wyłączenie. W konsekwencji swoboda kontrahentów odnośnie wyboru podatnika (świadczącego albo otrzymującego świadczenie) dokonującego rozliczenia podatku, w większości przypadków została zlikwidowana.

Zmiany nie oznaczają jednak, że zagraniczni podatnicy świadczący usługi lub dokonujący dostaw towarów na rzecz polskich kontrahentów będą skazani na zwrot podatku na podstawie wspomnianego powyżej rozporządzenia. Rozliczenie podatku należnego i naliczonego w drodze deklaracji VAT-7 będzie jednak wymagało większego zaangażowania w postaci utworzenia np. stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce. Musi ono charakteryzować się pewną stałością oraz zapleczem personalnym i technicznym. Jest to niestety trudniejsze do spełnienia kryterium aniżeli zwykła rejestracja dla celów VAT, jednak mniejsze, aniżeli posiadanie siedziby na terytorium RP. Pewna optymalizacja dotycząca zwrotu VAT, w zakresie dopuszczalnym rozporządzeniem wykonawczym do dyrektywy VAT z dnia 15 marca 2011 r., nr 282/2011 r., jest możliwa.