Nieodpłatne przekazanie: VAT należny a koszty firmy

Przeczytaj także: Podatek VAT: zmiany w podatku dochodowym

Z dniem 1 stycznia 2011 r. do ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych zostały dodane nowe przepisy określające skutki nieodpłatnego przekazania towarów. Zgodnie z tymi przepisami, do kosztów uzyskania przychodów wolno zaliczyć podatek należny od nieodpłatnie przekazanych towarów, w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości (art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. b tiret trzecie updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b tiret trzecie updop).

Należy przy tym podkreślić, że podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, których rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, powyższy przepis stosują dopiero od początku roku podatkowego rozpoczynającego się w 2011 r. (art. 3 ustawy nowelizującej z lutego 2010 r.).

Zauważ, że wspomniana zmiana nabrała praktycznego znaczenia z dniem 1 kwietnia 2011 r. Dopiero bowiem w tym dniu weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, której konsekwencją jest w większości przypadków konieczność opodatkowywania podatkiem VAT nieodpłatnie przekazywanych towarów, w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości. Na gruncie nowego brzmienia tych przepisów, podatek należny jest również naliczany w większości przypadków, gdy dochodzi do przekazania lub zużycia przez podatników towarów na potrzeby reprezentacji i reklamy (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Przypomnijmy, że wcześniej - przynajmniej zdaniem sądów administracyjnych - do takiego opodatkowania nie dochodziło. Odmienne stanowisko prezentowały natomiast w tej kwestii organy podatkowe.

Od wielu lat obowiązuje zasada, że do kosztów uzyskania przychodów może być zaliczany podatek należny w przypadku przekazania bądź zużycia przez podatnika towarów (lub świadczenia usług) na potrzeby reprezentacji i reklamy (art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. b tiret drugie updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b tiret drugie updop).

Do końca marca 2011 r. tylko część podatników (tj. ci, którzy zgodnie ze stanowiskiem fiskusa opodatkowywali nieodpłatne przekazywanie towarów na cele reprezentacji i reklamy) - na podstawie wskazanych przepisów ujmowała w kosztach podatek należny z tytułu opodatkowania VAT przekazywanych lub zużywanych na potrzeby reprezentacji i reklamy towarów. U pozostałych podatników (tj. stosujących się do stanowiska prezentowanego przez sądy administracyjne) podatek należny z tego tytułu nie występował, a w konsekwencji nie występował też podatek, który (na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. b tiret drugie updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b tiret drugie updop) podlegałby zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.

Dokonana z dniem 1 kwietnia 2011 r. nowelizacja przepisów spowodowała, że w większości przypadków przekazywanie przez podatników VAT na potrzeby reprezentacji i reklamy towarów jest opodatkowane VAT (wyjątek stanowi oczywiście przekazywanie materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek, względnie przekazywanie towarów, przy których nabyciu prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługiwało). W konsekwencji obecnie w większości takich przypadków występuje podatek należny, który na podstawie powołanych wcześniej przepisów wolno zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

PRZYKŁAD: Podatnik przekazuje na cele reklamowe butelki dystrybuowanego przez siebie wina. Nie prowadzi tzw. ewidencji prezentów, a w konsekwencji od 1 kwietnia 2011 r. zobowiązany jest opodatkowywać przekazywane butelki o jednostkowej cenie nabycia przekraczającej 10 zł netto. Podatek należny z tego tytułu wolno mu zaliczać do kosztów uzyskania przychodów.

Uwaga! Nieco inaczej ma się rzecz w przypadku nieodpłatnie przekazywanych towarów, gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego, towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości.