Miejsce świadczenia usług w UE i krajach trzecich

Przeczytaj także: Remont samochodu a import usług

Art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług mówi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (z pewnymi wyjątkami oczywiście). W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Gdyby natomiast usługobiorca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Wskazana wyżej zasada ma zastosowanie zarówno w sytuacji, gdy dana usługa jest świadczona pomiędzy podatnikami unijnymi, jak też wtedy, gdy stroną transakcji jest podatnik z kraju trzeciego. Co za tym idzie, jeżeli polski podatnik świadczył usługę na rzecz czy to kontrahenta unijnego (co ważne, ustawodawca nie uzależnia tutaj takiego sposobu określenia miejsca świadczenia usługi od tego, czy strony umowy, a więc zleceniodawca i zleceniobiorca, są zarejestrowani na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych, przy czym z innych względów oczywiście na potrzeby tych transakcji winni oni być zarejestrowani), czy też z kraju trzeciego, oczywiście przy założeniu, że są oni podatnikami, sposób określenia miejsca świadczenia tej usługi (a więc jej opodatkowania) będzie taki sam – w każdym przypadku będzie to kraj podatnika, na rzecz którego usługa taka jest świadczona (z uwzględnieniem wyjątków zawartych w ustawie).

Jak już podkreślono wyżej, zasada ta działa także w drugą stronę. Tym samym jeżeli usługobiorcą będzie podatnik polski, zaś świadczącym usługę podatnik z innego kraju Unii Europejskiej czy też kraju trzeciego, będzie ona podlegała (co do zasady) opodatkowaniu w Polsce i to na polskim podatniku będzie ciążył obowiązek rozliczenia podatku VAT z tego tytułu.

W rzeczywistości może wystąpić sytuacja, w której to kontrahent świadczący usługę „na wszelki wypadek” opodatkuje ją u siebie. Niestety działanie takie nie zwalnia usługobiorcy z obowiązku rozliczenia tego podatku. Tym samym, jeżeli przykładowo kontrahent z Niemiec, czy też Szwajcarii za usługę remontu samochodu polskiego podatnika wystawi fakturę z wykazanym od niej podatkiem, polski podatnik i tak będzie musiał z tego tytułu wykazać import usług. Podstawą opodatkowania będzie w takiej sytuacji kwota, którą należy zapłacić usługodawcy, a więc zawierająca także nienależnie naliczony podatek przez kontrahenta.

Nabywca winien do tej transakcji wystawić fakturę wewnętrzną, w której wykaże opodatkowany zgodnie z regulacjami krajowymi import usług. Fakturę tę należy ująć w ewidencjach VAT oraz deklaracji. Co do zasady podatek od tej czynności będzie zarówno podatkiem należnym jak i naliczonym podlegającym odliczeniu (chyba że podatnik jest obowiązany do stosowania ograniczeń w tym zakresie, np. proporcji VAT).