Izba skarbowa: ograniczony zakres działania

Przeczytaj także: Rzecznik Praw Podatnika, czyli koń trojański fiskusa

Wniosek z tego płynie jeden - zbieranie i przetwarzanie przez dyrektora izby skarbowej wszystkich danych na temat wszystkich użytkowników Allegro i podejmowanych przez te osoby działań w celu doprowadzenia do wyegzekwowania zobowiązań podatkowych, nie ma żadnej podstawy prawnej.

Działania izby skarbowej niezgodne z prawem

Jak wskazuje z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Na gruncie podatkowym ta zasada została powtórzona w art. 120 Ordynacji podatkowej (do którego przepisy odsyłają również art. 31 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej oraz art. 280 i art. 292 Ordynacji). Ten przepis również stanowi, że organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa. Ze wskazanych uregulowań (zwłaszcza w najszerszym zakresie z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) wynika jasno że organy działają wyłącznie na podstawie i w granicach przyznanego im prawa. Tym samym, wszelkie działanie danego organu powinno być legitymizowane przyznanymi temu organowi kompetencjami (co do zasady na podstawie stosownych ustaw), przy czym ustawowa podstawa prawna przyznająca danemu organowi określone kompetencje, wyznacza również granice działania tego organu, poza które nie mogą wychodzić czynności podejmowane przez ten organ.

Organowi podatkowemu dozwolone jest tylko takie działanie, które wynika z przyznanych w drodze stosownych przepisów kompetencji (Por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2002 r., K 20/01, OTK-A 2002, nr 3, poz. 34), a nie to co nie jest zabronione. Analogiczne unormowania dotyczą postępowań podatkowych przewidzianych przepisami Ordynacji podatkowej (wyrok NSA z dnia 26 lutego 2001 r., III SA 167/00, LEX nr 47930). Kompetencji organu nie można domniemywać nawet w przypadku, gdyby konkretne działanie było wskazane ze względu na ochronę wartości konstytucyjnych (uchw. TK z dnia 10.05.1994r. W 7/94, OTK 1994, Nr 1 poz. 23, s. 204 i nast.).

A zatem rozważane działania dyrektora izby skarbowej jako organu podatkowego należy zatem uznać za nielegalne. A to niesie za sobą dalsze wymierne konsekwencje.

Przykre konsekwencje inicjatywy izby skarbowej

Ewentualne materiały zebrane przez organ podatkowy z naruszeniem jego kompetencji nie będą mogły stanowić dowodów w postępowaniu podatkowym. Zgodnie bowiem z art. 180§1 Ordynacji podatkowej jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Tymczasem zebranie materiałów i informacji przez nieuprawniony do tego organ jest sprzeczne z prawem, co dyskwalifikuje takie materiały jako materiał dowodowy (Por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 10.12.2008r. III SA/Wa 1264/08, publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Sytuacja, w której organy podatkowe działają z przekroczeniem przyznanych im ustawowo kompetencji, rzutować może także w istotny sposób na dopuszczalność przetwarzania przez te organy danych osobowych obywateli. Albowiem aby móc przetwarzać dane osobowe, należy posiadać stosowne uprawnienia.

Według art. 51 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym. Z całą pewnością nie można uznać za „niezbędne w demokratycznym państwie prawnym” zbierania i późniejsze posługiwanie się danymi osobowymi obywateli w przypadku, gdy po stronie organu wykorzystującego te dane brak jest podstawy prawnej do ich przetwarzania.