Pożyczka na finansowanie inwestycji a PCC

Przeczytaj także: Podatek PCC od pożyczki dla spółki przed ETS

Zacznijmy od początku, czyli od podatku od czynności cywilnoprawnych [PCC] należnego od umów pożyczek.

Kredyty bankowe nie budzą większych wątpliwości, gdyż umowy kredytowe nie podlegają PCC. Więcej wątpliwości budzi udzielanie pożyczek przez wspólników czy współinwestorów. Już na samym początku pojawia się kwestia 2% PCC od umowy pożyczki – podatek ten jest płatny przez pożyczkobiorcę, więc do dyspozycji pozostaje mniejszą kwota niż zakładano.

Przepisy przewidują jednak kilka zwolnień z PCC. Przede wszystkim, jeżeli w związku z zawarciem umowy pożyczki jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowania podatkiem VAT lub zwolniona z VAT, to umowa nie podlega PCC. Zatem umowa pożyczki zawierana przez dwóch podatników podatku VAT powinna być zwolniona z PCC. Niemniej jednak ze względu na dość skomplikowane przepisy ustawy o VAT dotyczące działania określonego podmiotu charakterze podatnika VAT, w praktyce mogą wystąpić wątpliwości w zależności od tego w jakim państwie ma siedzibę pożyczkodawca, czy jest osobą fizyczną czy też podmiotem prawa handlowego. Formalne opodatkowanie VAT pożyczki nie oznacza obciążeń podatkowych w sensie ekonomicznym, gdyż usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych są zwolnione z VAT. W efekcie pożyczka może nie powodować obciążeń w VAT ani PCC.

Zwolnione z PCC są również pożyczki udzielane przez zagranicznego przedsiębiorcę, który prowadzi działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek. Istnieją wątpliwości czy zagraniczny podmiot musi prowadzić działalność w zakresie udzielania pożyczek i kredytów, czy też wystarczająca jest działalność w zakresie udzielania pożyczek. Możliwa jest interpretacja, że wystarczające jest prowadzenie jednej z tych działalności (kredytowania lub udzielanie pożyczek), aby umowa pożyczki była zwolniona z PCC, gdyż udzielanie kredytów jest co do zasady działalnością bankową. Dotychczas organy podatkowe uznają, że wystarczająca jest działalność w zakresie udzielania pożyczek. Zakres działalności zagranicznego pożyczkodawcy można potwierdzić przykładowo odpisem z rejestru przedsiębiorców pożyczkodawcy.
PCC nie podlegają również umowy, które dotyczą praw majątkowych wykonywanych zagranicą. Aczkolwiek termin „prawa majątkowe wykonywane poza terytorium Polski” w kontekście umów pożyczek budzi wątpliwości w praktyce, to przegląd dotychczasowych poglądów organów podatkowych prowadzi do wniosku, że umowa pożyczki nie podlega PCC jeśli zostaną spełnione między innymi następujące warunki:

• w dacie zawierania umowy środki pieniężne znajdują się poza granicami Polski,
• umowa pożyczki nie została zawarta zgodnie z prawem polskim,
• umowa pożyczki została zawarta poza granicami Polski.

Tutaj istnieje wątpliwość, na ile te warunki mogą być zrealizowane, gdy umowa pożyczki jest zawierana przez dwa podmioty polskie.

Zwolnione z PCC są również pożyczki udzielone spółce kapitałowej przez wspólnika - niezależnie od tego czy wspólnik jest osobą fizyczną czy prawną. Niestety pożyczki otrzymane przez spółkę osobową od wspólnika są opodatkowane tak jak zmiana umowy spółki 0,5% PCC.