Zabezpieczenie należności a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Odwołanie pracownika z urlopu: zwrot kosztów a przychód

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka zawarła z towarzystwem ubezpieczeniowym umowę zabezpieczenia własnych należności z tytułu sprzedaży towarów i usług. Zgodnie z nią ubezpieczyciel zobowiązał się do wypłaty spółce odszkodowania, jeżeli nie otrzyma ona płatności z tytułu sprzedaży towarów lub usług w wyniku prawnie potwierdzonej bądź faktycznej niewypłacalności klienta. Na mocy tej umowy ubezpieczyciel wypłacił jej określoną sumę pieniędzy z tytułu niezapłaconej przez kontrahenta należności (przychód z zawartej transakcji został rozpoznany już wcześniej), który ogłosił upadłość. Zadano pytanie, czy odszkodowanie to stanowi przychód w podatku dochodowym? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, jak również inne, nie wymienione szczegółowo w ustawie zdarzenia, których skutkiem jest przyrost majątku podatnika. Bez znaczenia również jest źródło pochodzenia tych środków.

Stosownie natomiast do art. 12 ust. 3 ww. ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. anna - Fotolia.com

Podatek dochodowy

Zabezpieczenie należności a podatek dochodowy

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca zawarł umowę z towarzystwem ubezpieczeniowym (Ubezpieczycielem) na ubezpieczenie swoich należności, w przypadku gdy wierzytelności nie zostaną zapłacone przez klienta w określonym terminie. Dodatkowo Ubezpieczyciel zobowiązuje się do wypłaty Spółce odszkodowania. Wnioskodawca wskazał, iż na mocy powyższej umowy ubezpieczenia Spółka otrzymała odszkodowanie z tytułu niezapłaconej przez kontrahenta na rzecz Spółki należność.

Zatem stwierdzić należy, iż sama wypłata odszkodowania przez Ubezpieczyciela w celu zaspokojenia wierzytelności Spółki powinna by potraktowana jako zapłata należności.

Powyższe potwierdzają przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). w myśl art. 828 § 1 tejże ustawy, jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania (…).

Wobec powyższego, ubezpieczyciel w momencie spłaty wstępuje więc w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do kwoty wypłaconego odszkodowania.

Taki sposób spełnienia świadczenia można uznać za częściową spłatę zobowiązania. Jak wskazano wyżej, w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie ma znaczenia, kto dokonał spłaty zobowiązania, w szczególności, że przychód należny z tego tytułu nie powstaje w momencie zapłaty, lecz z chwilą zaistnienia zdarzeń zaistniałych w ustawie, t.j. w dniu wydania przez Spółkę towaru, nie później niż w dniu wystawienia faktury.

Reasumując, jeżeli Wnioskodawca kwotę należności wynikającą z danej transakcji zaliczył wcześniej do przychodów należnych, uregulowanie części tej należności przez ubezpieczyciela zgodnie z warunkami umowy, nie spowoduje obowiązku wykazania otrzymanego z tego tytułu odszkodowania jako przychodu podatkowego w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów