Ulga na złe długi: zapłata i odliczenie VAT

Przeczytaj także: Ulga na złe długi: korekta podatku naliczonego

Przypomnijmy, zgodnie z art. 89a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT, wierzyciel musi zawiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego dotyczącego wierzytelności uznanych za nieściągalne (dając mu jednocześnie 14 dni na ich uregulowanie). Następnie, po dokonaniu korekty podatku w ramach ulgi na złe dług, wierzyciel jest także zobowiązany (w terminie 7 dni od dnia dokonania tej korekty) zawiadomić dłużnika o tej czynności (dodatkowo ustawodawca nałożył na wierzyciela także obowiązek przesłania kopii tego zawiadomienia do urzędu skarbowego; art. 89a ust. 6 ustawy o VAT).

Skąd tyle obowiązków dokumentacyjnych względem dłużnika? Otóż w przypadku otrzymania przez niego zawiadomienia o zamiarze skorzystania przez wierzyciela z ulgi na złe długi i nieuregulowania swojego długu w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, dłużnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku, do odpowiedniego powiększenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur. Co ważne z powyższego obowiązku (nałożonego art. 89b ust. 1 ustawy o VAT) należy się wywiązać poprzez korektę deklaracji za okres, w którym pierwotnie dokonano odliczenia z faktur VAT, w stosunku do których obecnie wierzyciel zamierza skorzystać ze wskazanej ulgi. Jak się łatwo domyśleć, w bardzo wielu przypadkach działanie takie spowoduje powstanie zaległości podatkowej za wcześniejsze okresy, którą trzeba będzie uregulować wraz z należnymi odsetkami za zwłokę.
Oczywiście jeżeli dłużnik uregulował część swojego zobowiązania, korekta taka będzie dotyczyć podatku naliczonego przypadającego na część nieuregulowaną. Trzeba przy tym pamiętać, że do korekty deklaracji należy obowiązkowo dołączyć pismo wyjaśniające przyczyny jej złożenia.

Jeżeli natomiast po dokonaniu korekty, o której mowa wyżej, dłużnik ureguluje zobowiązanie wobec wierzyciela, ma on prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym zostało ono uregulowane (zaś w przypadku jego częściowego uregulowania, podatek naliczony może zostać zwiększony w odniesieniu do zapłaconej części). Wskazuje na to art. 89b ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług.

Reasumując, w przypadku skorzystania przez wierzyciela z ulgi na złe długi, dłużnik musi dokonać wstecz (za okres, w którym dokonał odliczenia) korekty podatku naliczonego, zaś późniejsza zapłata zobowiązania wobec wierzyciela uprawnia go do odliczenia skorygowanego wcześniej podatku naliczonego na bieżąco.

Warto przy tym pamiętać, że w przypadku uregulowania takiego zobowiązania przez dłużnika, wierzyciel jest zobowiązany do wykazania z tego tytułu podatku należnego.