Podatek dochodowy: ujawnienie środka trwałego

Przeczytaj także: Ujawnienie środka trwałego z odsetkami od zaległości podatkowych

Art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) mówi, że amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, zwane środkami trwałymi.

Jedną z przesłanek uznania danego składnika za środek trwały, który podlega amortyzacji, jest zatem przewidywany okres jego używania w działalności gospodarczej dłuższy niż rok. Tym samym jeżeli np. nabyta maszyna budowlana (tudzież inna) ma służyć prowadzeniu firmy, jednakże w okresie krótszym (np. kilka miesięcy, po czym ma zostać dalej odsprzedana), nie trzeba jej uznawać za środek trwały i amortyzować nawet w sytuacji, gdy jej wartość początkowa przekracza 3 500 zł. Możliwe jest odniesienie wydatku związanego z jej nabyciem w ciężar kosztów uzyskania przychodu w dacie jego poniesienia (czyli w przypadku podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą uproszczoną w dacie wystawienia faktury bądź innego dowodu zakupu). Warto jednak pamiętać, że maszynę tę, zgodnie z §4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, należy ująć w ewidencji wyposażenia.

Niestety niekiedy pierwotne założenia ulegają zmianie i składnik majątku nieuznany za środek trwały z uwagi na zakładany okres jego używania krótszy niż rok, środkiem trwałym się staje. Co wtedy?

Sytuację tę reguluje art. 22e updof. Wynika z niego, że podatnicy są obowiązani, w pierwszym miesiącu następującym po tym, w którym upłynął rok używania danego składnika majątku:

1. zaliczyć go do środków trwałych, ujmując go w ewidencji w cenie nabycia albo koszcie wytworzenia
2. zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia (lub kosztem wytworzenia) a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres jego dotychczasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych. Jeżeli różnica ta jest wyższa od kosztów danego miesiąca, nierozliczona nadwyżka kosztów pomniejsza koszty w miesiącach następnych
3. wpłacić, w terminie do 20 dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składnika majątku do dnia, w którym okres jego używania przekroczył rok. Odsetki te są naliczane według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków trwałych. Ich wartość wykazuje się także w zeznaniu rocznym.

Warto przy tym pamiętać, że podatnik nie musi czekać z powyższym postępowaniem, aż upłynie rok czasu, jeżeli już wcześniej podejmie decyzję, że dany składnik majątku będzie w firmie wykorzystywany dłużej niż rok czasu. Im szybciej zaliczy go do środków trwałych, tym niższe będą odsetki należne z tego tytułu. Zgodnie bowiem z art. 22e ust. 2 updof, powyższe zasady stosuje się odpowiednio w przypadku zaliczenia wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku o wartości początkowej przekraczającej 3.500 zł do kosztów uzyskania przychodów, a następnie zaliczenia tych składników do środków trwałych przed upływem roku od dnia ich nabycia lub wytworzenia. W tym przypadku odsetki nalicza się do dnia zaliczenia ich do środków trwałych.

Co ważne, odsetki zapłacone w związku z przekwalifikowaniem składnika majątku na środek trwały stanowią podatkowe koszty uzyskania przychodów. Art. 23 ust. 1 pkt 18 updof wyłącza bowiem z tych kosztów jedynie odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności. Odsetki naliczone na podstawie art. 22e updof nie są zaś związane z zaległością podatkową. Są one jedynie naliczane wg stawki właściwej dla odsetek za zwłokę od takich zaległości.

Warto wiedzieć
W przypadku ujawnienia środka trwałego, o którym mowa wyżej, jego amortyzacji należy dokonać przy zastosowaniu stawek określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych. Konieczne jest tutaj stosowanie metody liniowej amortyzacji.