Leasing samochodu: ulepszenie a inwestycja w obcych środkach trwałych

Przeczytaj także: Amortyzacja jednorazowa samochodu w leasingu?

Podatkowe zasady rozliczania leasingu znalazły się w rozdziale 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: opodatkowanie stron umowy leasingu (art. 23a i następne ustawy). Ustawodawca wskazuje tutaj m.in. przy spełnieniu jakich warunków dana umowa będzie traktowana jako tzw. umowa leasingu operacyjnego.

I tak umowa zawarta przez przedsiębiorcę może zostać zakwalifikowana jako leasing operacyjny samochodu osobowego, jeżeli spełnia następujące warunki:

• została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji (w przypadku aut osobowych jest to okres 24 miesięcy, ale z reguły umowy są zawierane na okresy dłuższe, ok. 36 miesięcy, dzięki czemu możliwe jest zastosowanie dużo niższej ceny wykupu pojazdu z leasingu),
• suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środka trwałego, a w przypadku zawarcia następnej umowy leasingu tego środka trwałego - co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingowej.

Dlaczego leasing operacyjny samochodu osobowego jest korzystniejszy od umowy najmu czy dzierżawy? Pierwszą jego zaletą jest to, że podatnik może bez ograniczeń rozliczać w rachunku podatkowym wszelkie wydatki eksploatacyjne związane z przedmiotem umowy (a więc samochodem), o ile oczywiście spełniają one kryteria uznania ich za koszty uzyskania przychodu (czyli kosztem będą wydatki na remonty takich pojazdów, części zamienne, paliwo służące do jego napędu, etc.). Nie ma tutaj obowiązku prowadzenia tzw. kilometrówki.

Ograniczenie występuje jedynie w przypadku ubezpieczenia AC. Tutaj leasingobiorca nie zaliczy do kosztów tej części ubezpieczenia, która przypada na jego wartość przekraczającą 20 tys. euro przyjętą dla celów ubezpieczenia (przeliczenia na złote dokonuje się – w przypadku podatnika opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych, wg kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia).

Ponadto po zakończeniu umowy podatnik może taki pojazd wykupić na bardzo preferencyjnych zasadach (za ułamek jego wartości rynkowej). Niemniej nie można zapominać, że w trakcie trwania umowy leasingu operacyjnego samochodu, stanowi on składnik majątku innej firmy (finansującego). Dokonującym odpisów amortyzacyjnych jest tutaj finansujący, korzystający zaś (a więc użytkownik przedmiotu najmu) zalicza w ciężar kosztów płacone raty leasingowe.

Jeżeli wystąpi sytuacja, w której nakłady ponoszone przez korzystającego na tak leasingowany samochód zwiększą jego wartość użytkową (czyli będą miały charakter ulepszenia), zaś ich wartość w ciągu roku podatkowego przekroczy kwotę 3 500 zł, trzeba będzie je uznać za inwestycję w obcym środku trwałym. Inwestycja taka zaś, zgodnie z art. 22a ust. 2 pkt 1 ustawy podlega amortyzacji. Przykładem takich nakładów jest chociażby założenie instalacji gazowej do samochodu.

Jak ową inwestycję amortyzować? Odpowiedź na to pytanie znajduje się w art. 22j ust. 4 pkt 2 w zw. z ust. 1 pkt 2 ustawy. Pierwsza z przytoczonych regulacji wskazuje, że podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym że dla inwestycji innych niż w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji ustala się wg zasad określonych w ust. 1 pkt 1 i 2. Dla środków transportu, w tym samochodów osobowych taki minimalny okres amortyzacji został określony na poziomie 30 miesięcy (przy czym podatnik może go wydłużyć).

Jak ustalić wartość początkową inwestycji w obcym środku trwałym?
Art. 22g ust. 7 ustawy mówi, że wartość początkową inwestycji w obcych środkach trwałych ustala się stosując odpowiednio ust. 3-5. Jest nią zatem, w zależności od okoliczności: cena nabycia bądź koszt wytworzenia, skorygowane o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania takiej inwestycji do używania.