Odszkodowania w podatku dochodowym od osób fizycznych

Przeczytaj także: Fiskus chce podatek od odszkodowań wypłacanych przez państwo

Zgodnie z art. 445 § 1 KC w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym (tj. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia – art. 444 § 1 KC) sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej jako „ustawa o PIT”) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochody, od których na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (Dz.U.2015.613 j.t., dalej jako „Ordynacja podatkowa”) zaniechano poboru podatku.

Otrzymane jednak przez osobę poszkodowaną kwoty z tytułu zadośćuczynienia czy odszkodowania, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT podlegają zwolnieniu od zapłaty tego podatku. W/w przepis wskazuje bowiem, iż co do zasady uzyskane przez podatnika/osobę poszkodowaną zadośćuczynienie lub odszkodowanie, jako że nie stanowią one świadczeń, których celem jest wzbogacenie podatnika, jest zwolnione od zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wypłata tego typu świadczeń następuje zazwyczaj w drodze decyzji wydanych przez zakład ubezpieczeń. Zatem, uzyskane w taki sposób odszkodowanie bądź zadośćuczynienie, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach określonych powyżej.

Następnie, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT zwolnieniu podlegają także odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

Warto w tym miejscu podkreślić stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, wyrażone w interpretacji indywidualnej z dnia 25 lipca 2011 roku (IBPBII/1/415-379/11/MK), w której to zostało wskazane, iż: w świetle powyższego wypłacone wnioskodawcy na podstawie zawartej ugody sądowej zadośćuczynienie w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych (tj. naruszeniem czci i godności) dotyczy zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną krzywdę, nie dotyczy utraconych korzyści. W związku z czym zadośćuczynienie to będzie korzystało ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem dochód z tego tytułu nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto, wspomnieć należy, że odszkodowanie w postaci renty otrzymane w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość jest również zwolnione od podatku (art. 21 ust. 1 pkt 3c) w/w ustawy).

Jednocześnie otrzymane zadośćuczynienie oraz inne świadczenia z tytułu ubezpieczeń osobowych lub majątkowych przyznane przez zakład ubezpieczeń na podstawie ugody pozasądowej są również zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 w/w ustawy.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji podatkowej z dnia 23 października 2015 roku (sygnatura: IPTPB3/4511-146/15-6/MS) stwierdził: „mając na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że wypłacone Wnioskodawcy świadczenie (zadośćuczynienie) z tytułu śmierci brata z polisy OC ubezpieczyciela samolotu, w drodze ugody pozasądowej korzystać będzie ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.