Kiedy przedawnia się ponowna korekta w uldze na złe długi w VAT?

Przeczytaj także: Ulga na złe długi przy odwróconym VAT na towary i usługi

Po upływie 150 dni od terminu płatności faktury w VAT przyjmuje się, że uprawdopodobniono nieściągalność wierzytelności i przy spełnieniu pewnych dodatkowych warunków wierzyciel może odzyskać od Skarbu Państwa wykazany na niezapłaconych fakturach VAT (a dłużnik skorygować podatek naliczony). A jak powinien się zachować wierzyciel, gdy po rozliczeniu ulgi na złe długi dłużnik ureguluje swoje zobowiązanie?

Mówiąc zatem innymi słowy, pierwotnie wykorygowany VAT należny trzeba ponownie oddać fiskusowi.

Rodzi się tutaj jednak pytanie, czy taki obowiązek ponownej korekty się przedawnia? Jak długo na wierzycielu spoczywa obowiązek z tytułu zwrotu ulgi na złe długi? Czy, skoro ustawa o VAT milczy w tym zakresie, można przyjąć, że z chwilą np. upływu przedawnienia zobowiązania podatkowego (które przypomnijmy co do zasady przedawnia się po pięciu latach) wynikającego z faktur, w stosunku do których skorzystano z ulgi na złe długi, można przyjąć, że wierzyciel nie musi oddawać VAT, który został wcześniej skorygowany?

Wydawałoby się, że po to występuje instytucja przedawnienia zobowiązań podatkowych, aby po upływie odpowiednio długiego okresu czasu zagwarantować podatnikom to, iż zobowiązaniami takimi nie muszą się już martwić. Instytucja przedawnienia ma tutaj zagwarantować podatnikom pewność prawa, zaś zapewnienie fiskusowi prawa do bezterminowego egzekwowania pewnych obowiązków podatkowych powoduje zachwianie tej pewności. Tym samym obowiązek ponownej korekty i zwrotu VAT w ramach ulgi na złe długi także powinien się przedawniać.

A co na to fiskus?

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 28 października 2016 r., nr IBPP2/4512-608/16-1/RSz, wydanej co prawda w zakresie korekty VAT naliczonego przez dłużnika, ale która zajęła się kwestią przedawnienia ulgi na złe długi, wyjaśnia:

„(...) w myśl art. 70 § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Istotą przedawnienia uregulowanego w art. 70 Ordynacji podatkowej jest to, że na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa, zobowiązanie podatkowe bowiem przestaje istnieć.

Zatem, termin początkowy i końcowy przedawnienia zobowiązania podatkowego wyznacza termin płatności zobowiązania podatkowego (z zastrzeżeniem instytucji zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia, które wpływają na końcowy termin przedawnienia). (...)

Należy zwrócić uwagę, że przepis art. 89b ust. 1 ustawy o VAT ma charakter bezwzględny, bowiem nakłada na dłużnika obowiązek złożenia korekty odliczonej kwoty podatku, w przypadku nieuregulowania należności.

Przepis art. 89b ustawy o VAT nie reguluje kwestii powstania zobowiązania podatkowego w związku z wykonanymi w określonym czasie czynnościami dostaw i usług. Dotyczy on bowiem kwestii nieuregulowanych należności wynikającej z faktury w powiązaniu z terminem płatności określonym w umowie lub w fakturze i swoim działaniem nie wpływa na zobowiązanie podatkowe za okres rozliczeniowy, w którym była wystawiona faktura, rodzi bowiem obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego na bieżąco i tym samym zastosowanie tego przepisu ma wpływ na "bieżące” zobowiązanie podatkowe. (...)”

Zobowiązanie podatkowe z punktu widzenia przepisów ulgi na złe długi po stronie wierzyciela powstaje zatem w związku z zapłatą należności, co do której wcześniej skorzystano z ulgi. Jest ono samoistne i powstaje w momencie zapłaty. Organ przyznał, że i takie zobowiązanie się przedawnia, ale pięcioletni termin jego przedawnienia jest liczony od końca roku, w którym otrzymano zapłatę od dłużnika, a nie zobowiązania z tytułu wcześniejszej dostawy towarów czy świadczenia usług.