Ulga na złe długi przy odwróconym VAT

Przeczytaj także: Ulga na złe długi przy odwrotnym obciążeniu?

Co do zasady VAT należny, a więc ten od sprzedaży, deklaruje fiskusowi sprzedawca i jest obowiązany odprowadzić go w określonym czasie. Oczywiście powyższe nie oznacza, że z każdej wystawionej faktury VAT należy wpłacać na odpowiednie konto organu podatkowego. Wpłacić trzeba jedynie dodatnią różnicę która powstała pomiędzy obliczonym podatkiem należnym (a więc od sprzedaży) a podlegającym odliczeniu podatkiem naliczonym (od zakupów).

Ustawa przewiduje jednak sytuacje, w których to VAT należny deklaruje/rozlicza nie sprzedawca a nabywca. Przypadków takich jest kilka, m.in. import towarów, import usług czy wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Wszystkie powyższe wiąże jeden czynnik - otóż sprzedawcą/usługodawcą jest firma spoza Polski - a więc mamy do czynienia z transakcją zagraniczną.

Obowiązek rozliczenia VAT przez kupującego występuje jednakże również przy niektórych transakcjach krajowych. Tyczy się on przede wszystkim sprzedaży/zakupu towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT.

Powyższe nazywa się mechanizmem odwrotnego obciążenia, czyli przerzuceniem obowiązku rozliczenia podatku od sprzedaży na nabywcę.

Przy odwróconym VAT zarówno podatek należny jak i naliczony rozlicza nabywca towaru/usługi.

Ulga na złe długi

Przepisy ulgi na złe długi, które znajdują się w ustawie o VAT, mówią natomiast, że wierzyciel może skorygować wykazany podatek wynikających z faktur sprzedażowych dokumentujących wierzytelności nieściągalne. Te uważa się za nieściągalne, jeżeli nie zostaną uregulowane w ciągu 150 dni licząc od upływu terminu płatności określonego na fakturze lub umowie.

Ustawodawca wskazał tutaj pewne dodatkowe warunki, niemniej nie będziemy się nimi zajmować. W przypadku sprzedaży towarów (usług), od których VAT rozlicza nabywca w ramach odwrotnego obciążenia, sprzedawca nie wykazuje podatku. W rezultacie nie występuje tutaj kwota podatku, którą wierzyciel mógłby ewentualnie skorygować korzystając z tej ulgi. Słusznym w związku z tym wydaje się być stwierdzenie, że wierzyciele nie korzystają z ulgi na złe długi, gdy VAT od sprzedaży przez nich dokonanej był rozliczony w ramach odwrotnego obciążenia.

Ulga na złe długi wywołuje określone skutki także po stronie dłużnika. Otóż gdy ten nie ureguluje swojej należności wynikającej z faktury zakupowej dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, jest on obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Mówiąc innymi słowy, musi on oddać fiskusowi odliczony wcześniej podatek z niezapłaconych faktur.

Niewątpliwie do tego rodzaju transakcji zalicza się zakupy dokonane w ramach odwrotnego obciążenia. Czy w związku z tym opóźnienie w zapłacie sprzedawcy skutkuje koniecznością skorygowania odliczonego podatku?

Wbrew pozorom, na początku kwestia ta wydawała się być sporna. Jedne organy podatkowe twierdziły, że dłużnicy rozliczający VAT w ramach odwrotnego obciążenia muszą korygować odliczony podatek, gdy nie zapłacą sprzedawcy w ustawowym terminie, inne że nie.

Ostatecznie sprawą zajął się resort finansów, który uznał, że ulga na złe długi nie obejmuje tych transakcji u dłużników, które są rozliczane w ramach odwrotnego obciążenia.

Chodzi tutaj o interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 25.09.2014 r. nr PT8/033/29/249/WCH/14/RD-87172, którą to zmienił on wcześniejsze rozstrzygnięcie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2013 r. nr IPPP3/443-79/13-2/JK.

Minister Finansów wypowiedział się zarówno w zakresie stosowania obowiązkowej korekty przy imporcie usług oraz WNT, jak też do transakcji rozliczanych w ramach odwrotnego obciążenia.

W stosunku do tych pierwszych wyjaśnił on, że „(...) ustawodawca w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT nałożył na dłużnika (podatnika) obowiązek korekty podatku naliczonego w przypadku nieuregulowania należności z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju. Z uwagi zatem na fakt, iż wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oraz import usług pozostają poza dyspozycją art. 89b ustawy o VAT, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do korekty podatku naliczonego w trybie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT w przypadku braku zapłaty po upływie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze(...)”

Co do stosowania ulgi na złe długi przy odwróconym VAT uznał on z kolei, że: „(...) w odniesieniu do nabycia ww. usług i towarów z załącznika nr 11 nabywca nie dokonuje odliczenia kwoty podatku wynikającej z faktury dokumentującej nabycie. Cała operacja rozliczenia podatku naliczonego z należnym odbywa się według dokumentów "wewnętrznych" kupującego. W tym miejscu należy dodatkowo zaznaczyć, że również sprzedający wystawiając fakturę bez kwoty podatku nie skorzysta z ulgi określonej w art. 89a ustawy o VAT.

Reasumując, w tego typu transakcjach brak faktury od dostawcy, w której wykazana byłaby kwota podatku "do odliczenia" i występowanie wewnętrznego rozliczenia podatku naliczonego z należnym przez nabywcę, wyklucza zastosowanie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT (...)”