Firmowy samochód poza środkami trwałymi w koszty?

Przeczytaj także: Limit kosztów podatkowych a samochód osobowy w ewidencji wyposażenia

Krótki byt firmowy na stałe w kosztach

Przedsiębiorca nabywając samochód na potrzeby firmowe może założyć, że będzie go użytkował w firmie przez okres nieprzekraczający roku. Wówczas, nawet gdy jego wartość jest wyższa niż 3.500 zł, nie ma obowiązku zaliczania go do środków trwałych. Nie będzie on bowiem spełniał warunków do uznania go za taki składnik majątkowy (art. 22a ust. 1 ustawy o pdof). Skoro przewidywany okres jego używania nie przekracza roku, wydatek na jego nabycie - bez względu na wysokość - podatnik zalicza jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów (pod warunkiem, że auto zostało przekazane do używania).

Może się co prawda zdarzyć, że przedsiębiorca nie doszacuje przewidywanego okresu jego użytkowania i w rzeczywistości okres ten przekroczy 1 rok. Wówczas podatnik zobowiązany będzie w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął:

• zaliczyć samochód do środków trwałych, przyjmując go do ewidencji w cenie nabycia,
• skorygować koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres dotychczasowego używania samochodu; odpisy amortyzacyjne oblicza się stosując stawkę amortyzacyjną określoną w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych,
• stosować w całym okresie amortyzacji stawkę wynikającą z Wykazu,
• wpłacić do urzędu skarbowego, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie samochodu do dnia, w którym okres jego używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w zeznaniu rocznym; odsetki te naliczane są według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia samochodu do środków trwałych (art. 22e ust. 1 ustawy o pdof).

Załóżmy jednak, że przedsiębiorca, który zakupił na potrzeby firmowe samochód osobowy za np. 85.000 zł i nie zaliczył go do środków trwałych, faktycznie zaprzestał jego użytkowania po upływie 10 miesięcy od nabycia i wprowadzenia do firmy. Wówczas bez względu na to, w jaki sposób nim zadysponuje po wycofaniu z działalności, nie będzie zobowiązany do dokonania korekty kosztów podatkowych o wydatki na jego nabycie. Żaden z przepisów ustawy o pdof nie nakłada bowiem na niego obowiązku dokonania takiej korekty. Potwierdzają to organy podatkowe w wydawanych przez siebie interpretacjach, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 19.11.2010 r., nr ITPB1/415-853b/10/AK oraz z dnia 20.06.2011 r., nr ITPB1/415-378a/11/AK.

Jednak te same organy podkreślają, że nie uważa się za koszty podatkowe wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych - w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa (art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o pdof).

Wycofanie nie zawsze neutralne podatkowo

Wycofany z działalności samochód niebędący środkiem trwałym może zostać przez przedsiębiorcę rozdysponowany w różny sposób, co determinuje określone skutki podatkowe. Może on zostać sprzedany, przekazany przez podatnika na jego cele osobiste jak również przekazany innym podmiotom w darowiźnie.

Jeżeli auto niebędące środkiem trwałym zostanie wycofane z firmy przed upływem roku, wydatków na jego nabycie nie trzeba wyłączać z kosztów.

To, że samochód nie został zaliczony do środków trwałych nie odbiera mu charakteru składnika firmowego majątku. Zbywający taki samochód podatnicy miewają jednak wątpliwości czy kwota z jego sprzedaży stanowi przychód z działalności gospodarczej. Wynikają one z tego, że regulujący przychody z działalności (inne niż sprzedaż towarów i usług) art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o pdof, nie odnosi się do składników majątku, które nie stanowią środków trwałych z uwagi na przewidywany okres użytkowania.

Moim zdaniem kwotę uzyskaną z takiej transakcji należy uznać za przychód z działalności gospodarczej, gdyż samochód został nabyty na potrzeby działalności, a wydatkami na jego nabycie zostały obciążone koszty podatkowe. Jednocześnie przywołany wcześniej art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o pdof, również w opinii organów podatkowych, nie wskazuje szczegółowo wszystkich przychodów z tego źródła, tylko niektóre ich rodzaje. Z tego względu także sprzedaż każdego innego składnika majątku firmowego niż w przepisie tym wymieniony przychód taki stanowi. Zdaniem fiskusa uwzględnienie całej wartości zakupu samochodu w kosztach podatkowych, pomimo niezaliczenia go do środków trwałych, jednoznacznie przesądza o tym, że gdy dochodzi do jego odpłatnego zbycia mamy do czynienia z przychodem z działalności gospodarczej (interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 19.11.2010 r., nr ITPB1/415-842b/10/RR oraz z dnia 20.06.2011 r., nr ITPB1/415-378b/11/AK).

Z przepisów ustawy o pdof nie wynika natomiast, by w przypadku wycofania składnika majątku z działalności gospodarczej i przekazania go na potrzeby osobiste powstawał obowiązek podatkowy w tym podatku. Zdarzenie to będzie zatem neutralne w zakresie ustawy o pdof. Podobnie będzie w przypadku dokonania darowizny takiego samochodu po wycofaniu go z działalności gospodarczej, gdyż w tym przypadku dochodzi do nieodpłatnego zbycia składnika majątku.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.