Ulga mieszkaniowa w podatku od spadku: notariusz ważniejszy od sądu

Przeczytaj także: Utrata ulgi mieszkaniowej od spadku gdy darowizna mieszkania

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni odziedziczyła spadek po zmarłej dalekiej ciotce na podstawie własnoręcznego testamentu. Postanowienie Sądu Rejonowego w tym zakresie uprawomocniło się 29 września 2015 r. W skład spadku wchodzi udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego o powierzchni niespełna 46 mkw.

Zainteresowana od 2003 r. opiekowała się spadkodawcą - ciotką chorą na Alzheimera. Najpierw pomoc ta przejawiała się w wykonywaniu codziennych czynności jak zakupy, sprzątanie itp., a od 2007 wskutek nasilenia się choroby - zapewnieniu całodobowej opieki, tj. karmieniu co 2 godziny strzykawką, pieluchowaniu, myciu, podawaniu leków, zmianie pozycji ciała itd. Aby zapewnić taką opiekę zainteresowana musiała zamieszkać z ciocią.

Następnie na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z 18 września 2008 r. Wnioskodawczyni została ustanowiona opiekunem prawnym nad całkowicie ubezwłasnowolnioną ciotką, które uprawomocniło się 10 października 2008 r. Wnioskodawczyni opiekę nad ciotką sprawowała bez przerwy do dnia jej śmierci (24 luty 2015 r.).

W nabytym w drodze spadku mieszkaniu zainteresowana jest zameldowana na pobyt stały od 29 września 2015 r. i chce w nim mieszkać przez okres co najmniej 5 lat. Wynajmuje ona przy tym wspólnie z mężem inny lokal mieszkalny na podstawie umowy z dnia 16 lutego 2010 r.

Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy może skorzystać w stosunku do mieszkania nabytego w spadku z ulgi mieszkaniowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

Stosownie do art. 5 tej ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Natomiast zgodnie z dyspozycją wyrażoną w art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku. Jednakże, zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

W myśl art. 9 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca – art. 14 ust. 1 ww. ustawy.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy do III grupy podatkowej zalicza się innych nabywców.

Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 3 powołanej wyżej ustawy, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie – w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.