Umowa cesji książeczki mieszkaniowej bez podatku od darowizny

Przeczytaj także: Cesja umowy a podatek od darowizny

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

01 kwietnia 2010 r. w banku dokonano cesji książeczki mieszkaniowej pomiędzy ojcem i córką. Córka - wnioskodawczyni, w krótkim czasie po tej operacji nabyła prawa do likwidacji książeczki i uzyskania premii gwarancyjnej. W sumie otrzymała ona kwotę 46 648,22 zł, na którą składały się:
• wkład na książeczce mieszkaniowej – 130,00 zł
• premia gwarancyjna – 44.616,00 zł
• odsetki za lata ubiegłe – 1.928,77 zł
• odsetki bieżące – 3,45 zł.

Koszty całej operacji wyniosły 100 zł (cesja 70 zł i opłata za likwidację książeczki 30 zł). Książeczka mieszkaniowa została przekazana nieodpłatnie cesją. Innych dokumentów nie spisywano, w tym nie zawarto umowy darowizny czy sprzedaży. Zainteresowana zadała pytanie, czy powyższa czynność jest opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Instytucję przelewu (cesji) regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Fabio Balbi - Fotolia.com

Umowa cesji książeczki mieszkaniowej bez podatku od darowizny

Umowę cesji oraz umowę darowizny regulują przepisy kodeksu cywilnego.

Art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, iż umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Na podstawie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Umowa darowizny ma charakter umowy zobowiązującej (konsensualnej) – do zawarcia umowy dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli – jednostronnej, jako nie przynoszącej darczyńcy żadnej opłaty. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Umowę cesji można uznać jako darowiznę, jeżeli posiada ona cechy darowizny, tzn. oświadczenie darczyńców o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (t. j. 9.637 zł) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa. (...)

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż umowa cesji książeczki mieszkaniowej zawartej między Wnioskodawczynią a jej ojcem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, bowiem przyjmując za Wnioskodawczynią, nie została zawarta umowa darowizny.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni uznano za nieprawidłowe, bowiem w przypadku, gdy umowa cesji, nie miała charakteru umowy darowizny na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2. Zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn w przedmiotowej sprawie znalazłby zastosowanie, w przypadku, gdy umowa cesji miałaby charakter umowy darowizny i wtedy na Wnioskodawczyni ciążyłby obowiązek złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy darowizny. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów