eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPodatkiInterpretacje i wyjaśnienia › Odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej kosztem podatkowym

Odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej kosztem podatkowym

2016-10-04 11:15

Odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej kosztem podatkowym

Szpital © sudok1 - Fotolia.com

Wydatki poniesione przez szpital na pokrycie kosztów na rzecz osoby poszkodowanej z powodu błędu w leczeniu, zasądzone prawomocnym wyrokiem sądowym, w postaci kwoty zadośćuczynienia z odsetkami, kwoty skapitalizowanej renty z odsetkami, kwoty renty comiesięcznej oraz kwoty kosztów sądowych i procesowych - można zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów - uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 29.09.2016 r. nr 2461-IBPB-1-2.4510.755.2016.2.JP.

Przeczytaj także: Opieka medyczna dla rodzin pracowników a koszty

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?


Jeden z byłych pacjentów Powiatowego Zespołu Opieki Zdrowotnej (PZOZ) wystąpił z pozwem o zapłatę zadośćuczynienia oraz rentę za doznaną krzywdę będącą skutkiem błędu lekarskiego w leczeniu wraz z odsetkami, skapitalizowaną rentę wraz z odsetkami oraz zwrot kosztów procesu i kosztów sądowych.

Zawarta przez PZOZ polisa odpowiedzialności cywilnej nie pozwoliła na pełne pokrycie tych roszczeń. Dlatego też szpital brakującą kwotę pieniędzy musi wypłacić z własnych środków. Zadano pytanie, czy wypłatę zasądzonych roszczeń PZOZ może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że zasadniczo wszystkie poniesione wydatki, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, po wyłączeniu wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

fot. sudok1 - Fotolia.com

Szpital

Wydatki poniesione przez szpital na pokrycie kosztów na rzecz osoby poszkodowanej z powodu błędu w leczeniu, zasądzone prawomocnym wyrokiem sądowym można zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów.


Uznanie wydatku za koszt podatkowy wymaga również wykazania, że jest on racjonalnie i gospodarczo uzasadniony.

Zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów uzależnione jest m.in. od tego, czy nie znajduje się on w katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 updop, tj. w grupie wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. Należy jednak pamiętać, że wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 16 updop, zostaną ex lege uznane za koszty uzyskania przychodów.

Podsumowując powyższe, należy stwierdzić, że kosztem uzyskania przychodów jest wydatek, spełniający łącznie następujące warunki:
• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła,
• został właściwie udokumentowany,
• nie został wymieniony w art. 16 ust. 1 updop. (...)

Mając na uwadze wyszczególnione powyżej elementy stanu faktycznego sprawy oraz zasady ustalania kosztów uzyskania przychodów na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy podkreślić, że każdy wydatek wymaga indywidualnej oceny pod kątem jego związku z uzyskanymi przez podatnika przychodami oraz racjonalności działania podatnika dla osiągnięcia tego przychodu. Oznacza to, że podatnik podatku dochodowego od osób prawnych może zaliczyć w ciężar kosztów wszelkie faktycznie poniesione wydatki, które mają, będą miały lub mogły mieć określony wpływ na wielkość osiągniętego przychodu z wyłączeniem enumeratywnie wymienionych w art. 16 ww. ustawy.

Wychodząc w omawianym przypadku od regulacji zawartych w art. 16 updop, a zatem od definitywnych wyłączeń wydatków z kosztów uzyskania przychodów należy odnieść się do art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. Zgodnie ze wskazanym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

W świetle zacytowanego przepisu należy dostrzec, że dotyczy on zdarzeń gospodarczych spowodowanych wadliwością towarów lub usług będących przedmiotem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że Szpital wykonuje przypisane mu zadania na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 618; dalej także: „udzlecz”). W myśl postanowień art. 3 ust. 1 udzlecz, zasadniczo działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 10 udzlecz, świadczenia zdrowotne są to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania. Z kolei zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 9 udzlecz, szpital to zakład leczniczy, w którym podmiot leczniczy, wykonuje działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne. W myśl art. 2 ust. 1 pkt 5 udzlecz, podmiot wykonujący działalność leczniczą to podmiot leczniczy, o którym mowa w art. 4, oraz lekarz lub pielęgniarka wykonujący zawód w ramach działalności leczniczej jako praktykę zawodową, o której mowa w art. 5. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 11 udzlecz, świadczenie szpitalne to wykonywane całą dobę kompleksowe świadczenia zdrowotne polegające na diagnozowaniu, leczeniu, pielęgnacji i rehabilitacji, które nie mogą być realizowane w ramach innych stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych lub ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych; świadczeniami szpitalnymi są także świadczenia udzielane z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin.

W związku z ww. udzlecz pozostaje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 581 ze zm.), na podstawie której – jak zaznaczył Wnioskodawca – Szpital działa. Również i ta ustawa zawiera definicje świadczeń opieki zdrowotnej, świadczeń zdrowotnych, świadczeniobiorcy czy też świadczeniodawcy.

Na podstawie powyżej wskazanych uregulowań prawnych zasadnym jest stwierdzenie, że Szpital (Wnioskodawca) wykonuje specyficzny rodzaj działalności, której nie można przypisać typowych elementów odnoszących się do świadczenia usług w zwykłym rozumieniu tego pojęcia. Oznacza to, że w stosunku do sytuacji Wnioskodawcy nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 22 updop wyłączający z kosztów uzyskania przychodów ex lege w szczególności odszkodowanie z tytułu wad wykonanych usług (wykonanej usługi).

Jak jednak wskazano na wstępie, fakt niezaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków określonych w art. 16 updop nie powoduje automatycznego uznania ich za koszty uzyskania przychodów, bowiem konieczne jest następnie znalezienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionymi wydatkami a celem osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 1 updop.

W tym aspekcie rozpatrywanej sprawy wskazać należy na przepisy prawa cywilnego. Zgodnie z art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm., dalej: „Kc”), w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Stosownie do art. 444 § 2 Kc, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zawodowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. W myśl art. 445 § 1 Kc, (…) sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W świetle powyższego, mając na uwadze specyfikę działalności Szpitala, należy stwierdzić, że wypłata kwoty zadośćuczynienia, czy odszkodowania stanowi rekompensatę za wyrządzoną szkodę na zdrowiu pacjenta z tytułu błędów w jego leczeniu, która wynika wprost z przepisów prawa i dlatego powinna być zakwalifikowana jako wydatek związany z ryzykiem podejmowanym przy leczeniu pacjentów. W konsekwencji oznacza to, że wydatek poniesiony na zadośćuczynienie i/lub odszkodowanie przysługujące pacjentowi jest ściśle związany z funkcjonowaniem Szpitala.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 159 ze zm., dalej: „opp”), przestrzeganie praw pacjenta określonych w ustawie jest obowiązkiem organów władzy publicznej właściwych w zakresie ochrony zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Z kolei w myśl art. 8 opp, pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym. Przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby wykonujące zawód medyczny kierują się zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych.

W reasumpcji należy więc stwierdzić – mając na uwadze fakt, że każdy poniesiony przez podatnika wydatek należy oceniać indywidualnie – że wydatki poniesione na pokrycie kosztów na rzecz osoby poszkodowanej z powodu błędu w leczeniu, zasądzone prawomocnym wyrokiem sądowym, tj. kwotę zadośćuczynienia z odsetkami, kwotę skapitalizowanej renty z odsetkami, kwotę renty comiesięcznej oraz kwotę kosztów sądowych i procesowych – można zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 updop jako wydatki związane z zachowaniem źródła przychodów. (...)”


Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć urząd skarbowy lub izbę skarbową.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: