Koszty z tytułu nieściągalnych wierzytelności przy ryczałtowej opłacie

Przeczytaj także: Zapłata wierzytelności nieściągalnej uznanej za koszty podatkowe

Rzecz w tym, czy kwota 40 euro powiększy kwotę wierzytelności, której nieściągalność ma zostać wykazana w protokole, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawa o PDOP).

Przepis art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o PDOP dotyczy natomiast możliwości uznania, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 tej ustawy, za koszt uzyskania przychodów wierzytelności odpisanej jako nieściągalna, która uprzednio została zarachowana jako przychód należny, a której nieściągalność została udokumentowana protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem tych wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Z wykładni tych przepisów wynika, że podatnik ma obowiązek porównać w protokole wartość odpisanej wierzytelności z wartością kosztów, które musiałby ponieść w celu jej dochodzenia. Z tego już zatem można wnioskować, że wartość wierzytelności nie ulega powiększeniu o dodatkowe roszczenia, które powstają w związku z opóźnieniem się dłużnika w spełnieniu świadczenia (np. o będącą przedmiotem pytania kwotę 40 euro). Co więcej, należy zauważyć, że przedmiotem protokołu mogą być wyłącznie wierzytelności zarachowane wcześniej jako przychody należne. Natomiast należność z tytułu opisywanego ryczałtu jako forma rekompensaty stanowi przychód podatkowy na zasadzie kasowej - zgodnie z art. 12 ust. 3e ustawy o PDOP (por. interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16.09.2013 r., znak: IPPB3/423-427/13-2/AG).

Dodatkowo można przytoczyć argument celowościowy - zarówno przepisy ustawy o PDOP, jak i przepisy ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych miały służyć ochronie interesu wierzyciela. Wykładnia polegająca na przyjęciu, że wartość roszczenia o zapłatę 40 euro zwiększa wartość wierzytelności objętej protokołem (a więc utrudnia jej zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów) byłaby sprzeczna z tak określonym celem przepisów.

Podatnicy powinni zatem dokumentować protokołem, o którym mowa w 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o PDOP jedynie wartość należności głównej - bez powiększenia jej o dodatkową kwotę naliczonego ryczałtu. Kwota ryczałtu nie powinna zwiększać kwoty wierzytelności, wskazanej w protokole jako niższej (bądź równej) niż przewidywana suma kosztów procesowych i egzekucji.