Wolny zawód czyli wysokie stawki ryczałtu w 2021 r.

Przeczytaj także: Małe/duże zmiany w ryczałcie ewidencjonowanym na 2021 r.

Jak było?

Do końca 2020 r. z możliwości opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym włączony m.in. był cały dział 69 PKWiU, tj. usługi prawne, rachunkowo-księgowe i doradztwa podatkowego, czy niemal cały dział 85, a więc usługi w zakresie edukacji, z nielicznymi wyjątkami bądź dział 68 – usługi w zakresie opieki zdrowotnej.

Jednocześnie definicja wolnego zawodu zawarta w ustawie o ryczałcie wskazywała, że jest nią pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana osobiście przez lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny, jeśli działalność ta nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej, z tym że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.

Wolny zawód w ryczałcie ewidencjonowanym to taki wyjątek od reguły, który dla wybranych grup zawodowych, które generalnie z tej formy opodatkowania korzystać nie mogą, ją dopuszcza (czyli chociażby wskazane usługi w zakresie edukacji czy opieki zdrowotnej). Stawka podatku była jednak tutaj bardzo wysoka – wynosiła aż 20% uzyskanego przychodu, a więc więcej niż stawka podatku liniowego. To, plus powyższe ograniczenia skutkowały tym, że opodatkowanie ryczałtem wolnego zawodu nie cieszyło się zbyt dużą popularnością.

Jak jest w 2021 r.?

Ustawodawca postanowił to zmienić. Z jednej strony zlikwidował cały załącznik nr 2 do ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym, otwierając tym samym drogę do tej formy opodatkowania nowym przedsiębiorcom z nowych branż, z drugiej obniżając stawkę ryczałtu dla wolnych zawodów (do 17%) a z trzeciej, modyfikując definicję wolnego zawodu.

Jakie zatem zaszły tutaj zmiany? Wśród najważniejszych możemy wymienić:

• rozszerzenie katalogu profesji objętych wolnym zawodem
• zniesienie obowiązku świadczenia usług wyłącznie na rzecz innych podmiotów niż osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej albo osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej; przed 2021 rokiem wykonywanie wolnego zawodu ograniczało się do wykonywania usług dla ludności (a nie dla firm)
• obniżenie stawki ryczałtu z 20% do 17%

Niestety rozszerzenie definicji wolnego zawodu o nowe branże ma stricte podkład fiskalny. Dlaczego? Jedynie bowiem do wolnych zawodów stosuje się 17%, czyli najwyższą (za wyjątkiem stawek karnych) stawkę ryczałtu ewidencjonowanego.

Tym samym jeżeli dany przedsiębiorca spełnia definicję wolnego zawodu, czyli dla przykładu prowadzi działalność gospodarczą jako radca prawny bądź doradca podatkowy bez zatrudniania pracowników wykonujących istotę danego zawodu, przy wyborze ryczałtu ewidencjonowanego musi stosować aż 17% stawkę tego podatku. Przypomnijmy, że w przypadku skali podatkowej stawki podatku wynoszą 17% a przy wyższych dochodach 32%, zaś stawka liniowa to 19% - niemniej tutaj podatek jest liczony od dochodu a nie przychodu. W rachunku podatkowym uwzględnia się zatem koszty uzyskania przychodu, które mogą stanowić istotną pozycję w budżecie firmy. Przy ryczałcie koszty nie mają wpływu na wysokość należnego fiskusowi podatku.

Sytuacja się zmienia, gdy przedsiębiorca taki zacznie zatrudniać pracownika (czy to w oparciu o umowę o pracę czy też na podstawie stosunku cywilnoprawnego), ale uwaga - gdy ten będzie wykonywał czynności związane z istotą danego zawodu. Zatrudnienie skutkuje bowiem obniżeniem stawki ryczałtu do 15% (nie ma tutaj znaczenia ile osób zostanie zatrudnionych oraz w jak dużym zakresie). Niemniej i 15% stawka podatku wydaje się być stosunkowo wysoka patrząc na pozbawienie przedsiębiorców rozliczania kosztów podatkowych.