PKPP Lewiatan: nowelizacja VAT niewystarczająca

Przeczytaj także: Podatek w VAT: nowe faktury i obowiązek podatkowy

Dostawa nieodpłatna nie jest wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (art. 1 pkt 5 projektu)

Konsekwencją nowelizacji będzie to, iż nieodpłatna dostawa towarów z Polski do innego państwa członkowskiego miałaby być opodatkowana stawką właściwą dla dostawy krajowej (a nie stawką 0% jak dziś). Zmiana ta jest zbędna i nieuzasadniona na gruncie Dyrektywy 2006/112. Może ponadto prowadzić do podwójnego opodatkowania (w Polsce i w państwie członkowskim, do którego towary są transportowane).

Obowiązek podatkowy w eksporcie towarów (art. 1 pkt 7 lit. a projektu)

Wątpliwości budzi proponowane wykreślenie art. 19 ust. 6, odnoszącego się do momentu powstania obowiązku podatkowego w eksporcie towarów. Nie ma wątpliwości co do tego, iż nowelizacja tego przepisu prowadzi do zapewnienia zgodności z regulacjami Dyrektywy 2006/112, to jednak należy zwrócić uwagę, iż zmiana ta przyspiesza powstanie obowiązku podatkowego, co przy braku stosownej nowelizacji art. 41 ustawy (który określa zasady stosowania stawki 0% w eksporcie) może spowodować trudności eksporterów, polegające na konieczności przejściowego zastosowania stawki 22% (lub 7%) do eksportowanych towarów. Wynika to z faktu, iż zastosowanie stawki 0% w eksporcie towarów uzależnione jest od posiadania dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty. Tymczasem, ze względu na praktykę organów celnych, eksporterzy muszą zazwyczaj szereg tygodni czekać na otrzymanie tych dokumentów. Nowelizacja w praktyce powoduje jeszcze większe skrócenie tego okresu, w którym podatnik - eksporter powinien uzyskać ów dokument. Przepis ten wyraźnie działa na niekorzyść polskich podatników eksporterów.

Zmiana podstawy opodatkowania/faktury korygujące (art. 1 pkt 14 lit. b projektu)

Projekt nowelizacji wprowadza do artykułu 29 istotnie niepokojące zapisy ustępów 4a i 4b. Jest to niewątpliwie reakcja na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który zakwestionował zgodność z Konstytucją analogicznych rozwiązań istniejących w obecnie obowiązującym rozporządzeniu wykonawczym. Stąd projekt przenosi te regulacje do ustawy, po to by utrzymując je uniknąć jednocześnie zrzutu o niezgodność ich z Konstytucją.

Należy jednak podkreślić, iż wymóg posiadania odbioru faktury korygującej przez nabywcę (dla obniżenia podstawy opodatkowania) stanowi ograniczenie, które nie znajduje oparcia w art. 79 Dyrektywy 2006/112. W szeregu orzeczeń Europejski Trybunał Sprawiedliwości zaznaczał, iż prawo do obniżenia obrotu, a w konsekwencji także kwoty podatku należnego jest niezależne od dokonania korekty obrotu przez wystawienie faktury korygującej względnie innego równoważnego dokumentu (tak np. w orzeczeniu w sprawie C-317/94 Elida Gibbs).

Wymóg posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez podatnika w wielu sytuacjach może uniemożliwić mu obniżenie podatku ze względu na okoliczności od niego niezależne (np.: nieodbierania korespondencji przez nabywcę lub gdy nabywca odmówi podpisania/potwierdzenia odbioru faktury korygującej). W sytuacjach tych dojdzie do naruszenia zasady neutralności podatku VAT i przeniesienia ekonomicznego ciężaru podatku z ostatecznego konsumenta na podatnika, dla którego rozliczenie powinno być neutralne.