Zaliczka na zakup środka trwałego a odliczenie VAT

Przeczytaj także: Faktura zaliczkowa nie zawsze jest konieczna

§ 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95 poz. 798 z późn. zm.) wskazuje, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy. Ustawodawca nie przewidział żadnych odstępstw w przypadku zaliczek na zakup towarów zaliczanych u nabywcy do środków trwałych, zatem powyższe ma zastosowanie także dla takich transakcji.

Otrzymanie zaliczki wiąże się także z powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT u sprzedawcy. Jak bowiem wskazuje art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, a w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Z drugiej strony zaliczka ta skutkuje powstaniem podatku naliczonego u nabywcy. Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że w zależności od tego, czy wpłacona zaliczka obejmuje całość, czy tylko część ceny należnej sprzedawcy, różnić się będzie końcowe rozliczenie zakupu tego środka trwałego.

Otóż w sytuacji, gdy podatnik wpłacił zaliczkę wynoszącą 100% ceny, na którą otrzymał fakturę zaliczkową, wynikający z niej VAT odlicza w całości w okresie rozliczeniowym, w którym fakturę tę otrzymał bądź następnym. W takiej sytuacji późniejsza dostawa tego środka trwałego (a co za tym idzie wprowadzenie go do ewidencji środków trwałych) nie wpływa na dalsze rozliczenie podatku VAT.

Jeżeli natomiast wpłacona zaliczka pokrywała jedynie część ceny, podatnik odlicza podatek VAT co najmniej w dwóch etapach (w zależności od tego, czy po drodze zostały wpłacone kolejne zaliczki). W przypadku faktury zaliczkowej, rozliczenie jest identyczne jak opisane wyżej (gdy mieliśmy do czynienia ze 100% zaliczką).

Natomiast fakturę końcową rozliczy w miesiącu jej otrzymania lub następnym bez względu na to, czy ureguluje wynikającą z niej należność. Należy jednak pamiętać tutaj o ograniczeniu wynikającym z art. 86 ust. 12 ustawy o VAT. Otóż jeżeli podatnik otrzyma fakturę przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa to rozporządzania towarem jak właściciel. Jeżeli zatem faktura wpłynie do niego przed otrzymaniem towaru, powinien się wstrzymać z jej rozliczeniem do chwili otrzymania towaru.