Likwidacja spółki: obowiązki podatkowe i księgowe

Przeczytaj także: Ustawa o rachunkowości: odpisy aktualizujące zmorą firm?

Księgowanie odpisu aktualizującego może być następujące:

1. Utworzenie odpisu aktualizującego licencję na oprogramowanie kadrowo-płacowe:
   • WN – 8 – Kapitał z aktualizacji wyceny: 4000 zł,
   • Ma – 0 – Odpisy aktualizujące wartość niematerialne i prawne (lub 0 – Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych): 4.000 zł.
2. Utworzenie odpisu aktualizującego środki trwałe:
   • Wn – 8 – Kapitał z aktualizacji wyceny: 15.000 zł,
   • Ma – 0 – Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych (lub 0 – Umorzenie środków trwałych): 15.000 zł.

Jak wynika z przykładu, korekty wartości aktywów w związku z otwarciem likwidacji jednostki nie wpływają na rachunek zysków i strat jako pozostałe koszty operacyjne, ale są odnoszone bezpośrednio na kapitał z aktualizacji wyceny. Trzeba zauważyć, że może to doprowadzić do sytuacji, gdy kapitał ten przyjmuje wartość ujemną. Należy zatem pamiętać, że zgodnie z art. 36 ust. 3 uor na dzień otwarcia likwidacji wszystkie kapitały łączy się w jeden kapitał własny.

Jeśli zaś chodzi o problem amortyzacji, można stwierdzić, że zasady amortyzacji majątku jednostek w likwidacji są takie same, jak w wypadku jednostek kontynuujących działalność. Zgodnie z ustawą o rachunkowości, odpisy amortyzacji powinny odzwierciedlać zmniejszenie wartości środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych wynikające z ich zużycia lub z upływu czasu. Artykuł 32 ust. 1 uor stanowi, że zakończenie amortyzacji następuje nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Trzeba zauważyć, że przepis ten odnosi się jedynie do likwidacji środka trwałego, a nie likwidacji spółki. Oznacza to, że nawet wówczas, gdy w trakcie procesu likwidacji działalność gospodarcza nie jest prowadzona, nie ma przeszkód, aby dokonywać odpisów amortyzacyjnych.

Przedstawione rozwiązanie jest zgodne z prawem podatkowym. Co prawda art. 16f ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm., dalej: updop) ogranicza możliwość dokonywania odpisów amortyzacji przez podatników nieprowadzących działalności gospodarczej. Jednak to ograniczenie odnosi się tylko do podatników, wobec których sąd ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku, a więc jednostek niewypłacalnych.

Podstawa prawna:

• art. 16f ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.),
• art. 281 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.),
• art. 12, art. 26, art. 29, art. 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).