Podatnik zwolniony z VAT a wystawienie faktury

Przeczytaj także: Oszustwa podatkowe nie pozbawiają prawa do korygowania VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Przedsiębiorca rozpoczął wykonywanie działalności w 2008 r. Zarówno wtedy, jak i w roku 2009 korzysta jednak ze zwolnienia podmiotowego w podatku VAT – jego sprzedaż nie przekracza 50 000 zł. Jakie dokumenty sprzedaży powinien wystawiać?

Drobni przedsiębiorcy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego w podatku VAT, które zostało określone w art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem zwalania się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 000 zł, przy czym nie wlicza się tutaj m.in. wartości sprzedaży towarów i usług zwolnionych z podatku, czy też środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Ponadto w przypadku prowadzenia przez rolnika ryczałtowego także innej działalności niż rolnicza, do wartości tej sprzedaży nie wlicza się sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez niego działalności rolniczej.

Z kolei kwestia wystawiania faktur VAT uregulowana jest w dwóch miejscach. Pierwsze, to art. 106 ustawy o podatku od towarów, drugie natomiast to rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Przepis ustawowy wskazuje, iż podatnicy VAT są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.

Z kolei zgodnie z §4 ust. 1 przytoczonego rozporządzenia, faktury oznaczone wyrazami „FAKTURA VAT” wystawiają zarejestrowani podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej. Dodajmy w tym miejscu, iż rozporządzenie to traktuje pojęcie „faktura VAT” wężej od pojęcia „faktura” (pierwsze zawiera się w drugim).

Z powyższego można zatem wywnioskować, iż tylko czynni podatnicy VAT są uprawnieni do wystawiania dokumentów zwanych fakturami VAT. W naszym przypadku podatnik korzysta ze zwolnienia. Nie może zatem takich dowodów wystawiać. Jak w związku z tym powinien dokumentować swoją sprzedaż?

Podpowiedź w tej kwestii znajduje się w §17 pkt 5 rozporządzenia. Przepis ten wskazuje, iż za faktury uznaje się również rachunki, o których mowa w art. 87 i 88 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, wystawiane przez podatników nieobowiązanych do wystawiania faktur VAT.

Zgodnie z powyższymi przepisami Ordynacji, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są (z nielicznymi wyjątkami) na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi. Podatnik powinien rachunki te kolejno numerować i przechowywać ich kopie w kolejności wystawienia do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Rachunek taki powinien zawierać co najmniej:

1. imiona i nazwiska (nazwę albo firmę) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi;
2. datę wystawienia i numer kolejny rachunku;
3. odpowiednio wyraz "ORYGINAŁ" albo "KOPIA";
4. określenie rodzaju i ilości towarów lub wykonanych usług oraz ich ceny jednostkowe;
5. ogólną sumę należności wyrażoną liczbowo i słownie;
6. czytelny podpis wystawcy rachunku oraz odcisk pieczęci wystawcy rachunku, jeżeli się nią posługuje.