Ulga na złe długi a sprzedaż wierzytelności

Przeczytaj także: Ulga VAT na złe długi korzystna dla fiskusa?

Przypomnijmy, w stosunku do wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona (a więc tych, które nie zostały uregulowane w ciągu 180 dni od upływu terminu ich płatności określonych w umowach lub na fakturach) podatnik może skorygować podatek należny. Powyższy przywilej ma zastosowanie jednak jedynie w sytuacjach, gdy spełnione są następujące warunki:

1. dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz czynnego podatnika VAT niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny;
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni
4. wierzytelności nie zostały zbyte
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie

Może się zdarzyć sytuacja, w której (jak wskazano we wstępie) wierzyciel w pierwszej kolejności skorzysta z ulgi na złe długi, a następnie wierzytelności te sprzeda, czyli gdy należność zamiast przez dłużnika zostanie uregulowana przez podmiot trzeci. Czy w takiej sytuacji wierzyciel powinien zwiększyć swój VAT należny?

Podany wyżej przepis wskazuje jedynie, iż zbycie danej należności pozbawia podatnika prawa do skorzystanie z ulgi na złe długi. Odnosi się on jednak do sytuacji, gdy zbycie to następuje jeszcze przed skorzystaniem z opisanego uprawnienia. Mogłoby się zatem wydawać, iż późniejsze zbycie wierzytelności nie wywołuje skutków podatkowych po stronie wierzyciela. Jednakże w art. 89 ust. 4 ustawy o VAT ustawodawca wskazał, iż w przypadku, gdy po skorzystaniu z ulgi na złe długi należność została uregulowana w jakiejkolwiek formie, podatnik, obowiązany jest zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części.

Przytoczony przepis nie wskazuje, kto ma uregulować daną należność, aby miał on zastosowanie. W związku z powyższym należy przyjąć, iż zapłata wierzytelności także przez podmiot trzeci powoduje obowiązek zwiększenia podatku należnego.

Tak też wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej 14 kwietnia 2009 r., nr IPPP2/443-161/09-4/SAP, w której to czytamy: „(…) Powyższy przepis również nie wprowadza wymogu, aby należność została uregulowana tylko i wyłącznie przez dłużnika. Tym samym uregulowanie należności lub części należności przez podmiot trzeci również spowoduje, iż u podatnika powstanie obowiązek rozliczenia podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność lub jej część zostanie uregulowana. (…)”

Tym samym nasz podatnik będzie musiał wykazać podatek należny od zbytej wierzytelności w rozliczeniu za okres, w którym otrzyma zapłatę od podmiotu, na rzecz którego wierzytelność ta została zbyta.