Odliczenie VAT a zawieszenie działalności gospodarczej

Przeczytaj także: Odliczenie VAT podczas zawieszenia działalności gospodarczej?

Rozpatrzmy następującą sytuację: Pan Piotr (czynny podatnik VAT) po zawieszeniu działalności gospodarczej nadal otrzymuje rachunki za abonament telefoniczny firmowego telefonu. Czy z faktur tych może odliczać podatek VAT? Jeżeli tak, to kiedy tego dokonać? – w okresie zawieszenia bowiem nie składa on deklaracji VAT-owskich.

Podstawowym warunkiem, jaki należy spełnić, aby odliczyć VAT z faktur dokumentujących wydatki na poniesione zakupy, jest ich związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Stanowi o tym art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zakładając, że jedynie takie czynności pan Piotr wykonywał przed zawieszeniem, co do zasady przysługiwało mu pełne odliczenie VAT z tytułu dokonywanych nabyć. Oczywiście ustawodawca przewidział tutaj pewne wyjątki, które zostały określone w dalszej części art. 86 oraz w art. 88 ustawy o VAT.

W okresie zawieszenia co do zasady podatnik nie wykonuje czynności opodatkowanych. Nie oznacza to jednak, iż podatku z faktury za telefon odliczyć nie może. Zdaniem autora bowiem, jeżeli przed zawieszeniem działalności odliczenie podatku VAT z faktur za telefon podatnikowi przysługiwało i będzie ono przysługiwać także po wznowieniu tej działalności, to w czasie zawieszenia odliczenie to także przysługuje. Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 17 marca 2009 r., nr ITPP1/443-1114/08/KM, odliczeniu podlega podatek, „(…) który jest związany z transakcjami opodatkowanymi, tj. takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego. Istotny jest więc związek tego podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi, gdyż to do realizacji czynności opodatkowanych mają być wykorzystywane towary i usługi, od których podatek naliczony może zostać odliczony od podatku należnego. (…)” Żaden przepis nie wskazuje natomiast, że związek ten musi wystąpić w tym samym okresie, w którym wystąpił podatek naliczony. Takie postępowanie Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w powyższej interpretacji: „(…)Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dotyczących comiesięcznych opłat za abonament telefoniczny firmowych telefonów: stacjonarnego i komórkowego oraz opłaty za Internet wykorzystywany w firmie - o ile umowy z odpowiednimi operatorami zawarte zostały przed dniem zawieszenia działalności gospodarczej i nastąpi wznowienie działalności gospodarczej, w ramach której przedmiotowe usługi będą związane z czynnościami opodatkowanymi.(…)”

A kiedy odliczenia tego należy dokonać? Ustawa o podatku od towarów i usług wskazuje, iż podatnik ma trzy okresy rozliczeniowe, w których może wykazać podatek naliczony. W przypadku mediów są to: okres, w którym przypada termin płatności faktury bądź jeden z dwóch kolejnych. Nie ma żadnych wyjątków w tej kwestii dla przedsiębiorców, którzy zawiesili prowadzenie działalności gospodarczej.

Tutaj powstaje jednak kolejna wątpliwość. Art. 99 ust. 7a ustawy mówi bowiem, iż w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji w zakresie tego podatku za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Jednocześnie w art. 99 ust. 7b ustawy ustawodawca wskazał, iż powyższe zwolnienie z obowiązku składania deklaracji nie dotyczy:

1. podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE zgodnie z art. 97;
2. podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
3. podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary - w zakresie których są podatnikiem;
4. okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego;
5. okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Jak można zauważyć, żaden z wyjątków nie ma zastosowania w naszym przypadku. Zwróćmy jednak większą uwagę na art. 99 ust. 7a ustawy. Otóż przepis ten wskazuje, że podatnik w przypadku zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej nie ma obowiązku składania deklaracji. Nie oznacza to jednak, że występuje tutaj bezwzględny zakaz ich składania. Tym samym, jeżeli w celu realizacji swoich praw, jakie daje mu ustawa, jest to wymagane (np. z uwagi na wykazanie podatku naliczonego z faktur za telefon firmowy), może w tym okresie deklarację dla potrzeb podatku VAT złożyć. Potwierdził to także organ podatkowy w cytowanej wyżej interpretacji.

Reasumując w opisanej sytuacji pan Piotr może odliczyć podatek VAT z faktur za telefon z okresu, w którym korzystał z zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej. Aby z tego prawa skorzystać powinien złożyć deklaracje VAT za te okresy, w których odliczenie to przysługuje.