Różnice kursowe przy kompensacie zobowiązań

Przeczytaj także: Jaki kurs walut przy kompensacie zobowiązań i należności?

Podobnie już wcześniej wypowiadały się organy podatkowe np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 27 lutego 2009 r., sygn. nr IBPBI/1/415-1000/08/KB, w której czytamy:

„Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż pośród planowanych przez wnioskodawcę transakcji znajdują się takie, w których faktura sprzedaży wystawiona będzie na kontrahenta zagranicznego w złotówkach a zapłata nastąpi w euro (…) oraz takie, w których faktura zakupu wystawiona będzie przez kontrahenta zagranicznego w euro a zapłata nastąpi w złotówkach (…). Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż w przypadku tych transakcji nie dojdzie do powstania różnic kursowych. Transakcje te nie będą bowiem spełniały wskazanych wyżej przesłanek, niezbędnych do wystąpienia tychże różnic.”

…i zdaniem sądów
Takie stanowisko potwierdzają również sądy. Przykładowo NSA w wyroku z dnia 5 lutego 2009 r., sygn. II FSK 1583/2007, zauważył: „Istota różnic kursowych polega na powstaniu zobowiązania wyrażonego w walucie obcej, które jest realizowane w późniejszym czasie w tej samej walucie, a w okresie między powstaniem tego zobowiązania a jego realizacją nastąpiła zmiana kursów walutowych. W konsekwencji warunkiem powstania różnic kursowych jest operacja w walucie obcej, której spłata powinna nastąpić w tej właśnie walucie”.

Podobnie NSA w innym wyroku 7 kwietnia 2009 r. (II FSK 1229/07), w którym wskazał, iż: „Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o CIT różnice kursowe pojawiają się wyłącznie wtedy, gdy płatności związane z daną transakcją dokonywane są w pieniądzu (w walutach obcych). Przy potrąceniu wierzytelności regulacje dotyczące różnic kursowych nie mają w ogóle zastosowania. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej, a zatem następuje wygaśnięcie długu objętego potrąceniem. Potrącenie nie jest sposobem czy rodzajem zapłaty długu wyrażonego w pieniądzu, ale innym sposobem wygasania wzajemnych wierzytelności dwóch stron”.

Odmienne stanowisko
Należy jednak zauważyć, iż zdaniem nielicznych sądów, to w jakiej walucie powstało zobowiązanie będące przedmiotem kompensaty nie powinno mieć znaczenia dla rozpoznania podatkowych różnic kursowych. Tak wypowiedział się m. in. WSA w Warszawie w wyroku z 9 kwietnia 2010 r., w którym wskazał:
„Ten schemat działania będzie miał zastosowanie zarówno w sytuacji, w której dochodzi do potrącenia dwóch wierzytelności z których każda wyrażona jest w innej walucie obcej jak i w sytuacjach w których potrąceniu ulegają dwie wierzytelności z których jedna wyrażona jest w złotych polskich a druga w walucie obcej.

Wprowadzenie przez ustawodawcę zmiany w zakresie uregulowana różnic kursowych a w szczególności odwołanie się w art. 15a u.p.d.o.p. do pojęcia "faktycznie zastosowanego kursu waluty" oraz dopuszczenie możliwości dokonywania wzajemnych rozliczeń w drodze potrącenia powoduje, że nie można podzielić poglądu, że jedynie wyrażenie obu potrącanych wierzytelności w walucie obcej powoduje powstanie różnic kursowych w rozumieniu art. 15a u.p.d.o.p.”.

Jest ryzyko
Z powyższego wynika, iż w stosunku do omawianego rodzaju różnic nie ma w orzecznictwie jednolitego stanowiska. Podatnicy mogą zatem próbować rozpoznawać w takich przypadkach podatkowe różnice kursowe. Względy bezpieczeństwa nakazują jednak wziąć pod uwagę dominujące podejście organów podatkowych do analizowanej kwestii, które wskazuje, iż na dzień dzisiejszy ewentualne rozpoznanie podatkowych różnic kursowych przy kompensacie należności wyrażonych w złotych oraz zobowiązań w euro należy uznać za obciążone istotnym ryzykiem.