Podatek VAT: właściwość urzędów skarbowych

Przeczytaj także: Ustawowa zmiana urzędu skarbowego bez deklaracji VAT-R

Przypomnijmy, że ogólne zasady ustalania właściwości organów podatkowych reguluje Ordynacja podatkowa, której to art. 17 §1 mówi, że jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika, płatnika czy inkasenta.
Dodatkowo art. 18 §1 Ordynacji podatkowej wskazuje, że jeżeli w trakcie roku podatkowego lub określonego w odrębnych przepisach innego okresu rozliczeniowego nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, organem podatkowym właściwym miejscowo za ten okres rozliczeniowy pozostaje ten organ podatkowy, który był właściwy w pierwszym dniu roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego.

W stosunku do obydwu sytuacji (czyli określonych zarówno w art. 17 §1 jak i art. 18 §1) ustawodawca przewidział dla ministra właściwego ds. finansów publicznych możliwość określenia oddzielnych reguł przy określaniu właściwości organów podatkowych poprzez wydanie stosownych rozporządzeń.

Jak się zapewne łatwo domyśleć, wyżej wskazane uregulowania nie mają zastosowania w przypadku określenia właściwości organów podatkowych oraz jej zmiany w stosunku do podatku od towarów i usług. Te bowiem w dużej mierze ustawodawca uregulował bezpośrednio w ustawie o VAT. Art. 3 ust. 1 tego aktu prawnego mówi, że właściwym dla podatnika organem podatkowym jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (czyli miejsca prowadzenia działalności gospodarczej). Jeżeli jednak czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług są wykonywane na terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych (czyli podatnik posiada kilka miejsc prowadzenia działalności), właściwość miejscową ustala się dla (art. 3 ust. 2 ustawy o VAT):
1) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - ze względu na adres siedziby;
2) osób fizycznych - ze względu na miejsce zamieszkania.

Z kolei przypadku podatników (szczególne procedury; art. 3 ust. 3 ustawy o VAT):
1) o których mowa w art. 16 i w art. 17, niebędących podatnikami w rozumieniu art. 15, właściwym organem podatkowym jest:
a) dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na adres siedziby,
b) dla osób fizycznych - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania;
2) nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju - właściwym organem podatkowym jest Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.

Jeżeli nie jest natomiast możliwe ustalenie właściwości miejscowej w sposób określony wyżej, właściwym jest Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście (art. 3 ust. 4 ustawy o VAT).

W ustawie o podatku od towarów i usług ustawodawca nie wskazał jednak, jak postąpić w przypadku zmiany miejsca prowadzenia działalności/siedziby/zamieszkania. W tym zakresie nie znajdą jednak także zastosowania przepisy Ordynacji podatkowej. A to dlatego, że minister właściwy ds. finansów publicznych na mocy art. 18 §2 Op wydał rozporządzenie z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371 z późn. zm.), w którego §13 ust. 1 wskazał, że organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego za dany okres rozliczeniowy dla podatników, którzy w trakcie okresu rozliczeniowego zmienili miejsce wykonywania czynności, miejsce zamieszkania lub adres siedziby, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy - jest organ podatkowy właściwy dla podatnika z tytułu rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego w ostatnim dniu tego okresu.

Co za tym idzie, jeżeli przykładowo 15 sierpnia 2011 r. podatnik, dla którego właściwym dla podatku od towarów i usług był Naczelnik Urzędu Skarbowego w Lesznie, zmienił miejsce wykonywania czynności, miejsce zamieszkania lub adres siedziby, wskutek którego właściwym dla rozliczeń z tytułu tego podatku stał się Naczelnik Urzędu Skarbowego w Rawiczu, rozliczenie w zakresie podatku VAT za sierpień winien on złożyć do urzędu skarbowego w Rawiczu (czyli już do tego nowego).

Na zakończenie dodajmy, że w pewnym zakresie także i przepisy Ordynacji podatkowej mają zastosowanie w zakresie określenia właściwości organów podatkowych z punktu widzenia podatku VAT. Chodzi tutaj mianowicie o art. 18a i 18b tejże ustawy. Pierwszy z nich mówi, że jeżeli po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach dotyczących poprzednich lat podatkowych lub innych okresów rozliczeniowych jest organ właściwy po zaistnieniu tych zdarzeń.

Odnosząc powyższe do naszego przykładu podatnik, który wskutek przeniesienia działalności podlega teraz pod urząd skarbowy w Rawiczu, w urzędzie tym będzie dokonywał nie tylko rozliczeń bieżących, ale także zaległych (czyli np. będzie składał tutaj także deklaracje czy korekty deklaracji VAT za okresy wcześniejsze).

Drugi z przytoczonych wyżej przepisów mówi natomiast, że organy podatkowe właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej pozostają właściwe w sprawie, której to postępowanie lub kontrola dotyczy, chociażby w trakcie postępowania lub kontroli nastąpiło zdarzenie powodujące zmianę właściwości (czyli daną sprawę kończy ten organ co ją zaczął, nawet jeżeli w międzyczasie przestał on już być właściwy dla danego podatnika).