Dojazdy do pracy na koszt pracodawcy

Przeczytaj także: Bilet miesięczny dla pracownika to przychód w podatku dochodowym

Gdzie tkwi problem?
Gdy świadczenie w postaci finansowania dojazdów do pracy przyjmie formę zwrotu poniesionych przez pracownika kosztów lub zakupu biletu uprawniającego do korzystania z publicznych środków transportu, po stronie pracownika niewątpliwie powstanie przychód ze stosunku pracy. W takiej sytuacji można bowiem świadczenie to przypisać konkretnemu pracownikowi i precyzyjnie ustalić jego wartość.

Nie tak oczywiste jest natomiast to zagadnienie w przypadku, gdy pracodawca nabywa usługę przewozu, za którą należność uiszcza ryczałtem. Zasadniczo u pracowników również wówczas powstaje przychód z nieodpłatnego świadczenia. Jednak nie zawsze proste i możliwe jest ustalenie jego wartości. W przypadku ryczałtu koszt usługi jest bowiem stały, co oznacza, że na jego wysokość nie ma wpływu liczba osób, które skorzystają z dojazdów.

Kiedyś bez podatku…
Mniej więcej do końca 2006 r. organy podatkowe stały na stanowisku, że w odniesieniu do nieodpłatnych, dobrowolnych świadczeń na rzecz pracowników, ustalenie z tego tytułu przychodu ze stosunku pracy uzależnione jest od tego, czy pracodawca jest w stanie określić wartość poniesionych na ten cel wydatków, przypadającą na konkretnego pracownika. Uważały, że jeżeli pracodawca opłacał m.in. dojazd do pracy dla pracowników jedną zryczałtowaną kwotą, nie był zobowiązany ustalać takiego przychodu z powodu braku realnej możliwości określenia rzeczywistej wartości świadczenia przypadającego na pojedynczego pracownika. Zatem w praktyce świadczenie to, w świetle opinii fiskusa, było dla pracownika obojętne podatkowo.

…obecnie z daniną dla budżetu
Pomimo że przepisy w omawianym zakresie od lat nie uległy zmianie, obecnie fiskus twierdzi, że ustalenia wartości przychodów pracowniczych z tytułu nieodpłatnych dojazdów należy dokonywać bez względu na formę płatności za tę usługę. W konsekwencji uznaje, że trudności z indywidualizacją takiego świadczenia przy ryczałtowej opłacie za przejazdy są kwestią drugorzędną, która nie powinna mieć wpływu na możliwość naliczenia przychodu.

Ponadto w opinii organów podatkowych nieodpłatnym świadczeniem z tytułu dojazdów do pracy nie jest faktyczne skorzystanie przez pracowników z przejazdu, lecz sam fakt zapewnienia im tej możliwości. Takie twierdzenia znajdziemy m.in. w interpretacjach indywidualnych: Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29.03.2011 r., nr IBPBII/415-1071/10/BD oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 18.05.2011 r., nr IPPB2/415-200/11-2/AK.

Wartość świadczenia według fiskusa
W opinii pracodawców, najbardziej problematyczną kwestią jest ustalenie wielkości przychodu, jaki należałoby przypisać poszczególnym pracownikom z tytułu dojazdów. Zryczałtowana opłata zazwyczaj kalkulowana jest w stosunku do liczby przejechanych kilometrów i faktycznie nie jest w żaden sposób uzależniona od ilości pracowników, którzy w rzeczywistości z niego skorzystają. Jednocześnie nie wszyscy w równym stopniu będą korzystali z oferowanych świadczeń, np. z racji urlopu, zwolnienia lekarskiego, czy też sporadycznych dojazdów do pracy własnym środkiem transportu. Dlatego też, zdaniem podatników, do którego się przychylam, trudno w takiej sytuacji zindywidualizować świadczenie i ustalić przychód po stronie pracownika.

Organy podatkowe uważają natomiast, że ustalenie wartości świadczenia przypadającego na każdego uprawnionego pracownika nie jest rzeczą skomplikowaną. W momencie dokonywania ryczałtowej opłaty za przewóz pracowników, oprócz ogólnej kwoty przypadającej do zapłaty, znana jest liczba pracowników, dla których wykupiono świadczenia. W tej sytuacji ustalenie przychodu u poszczególnych pracowników, zdaniem organów, polega na podzieleniu całej wartości usługi przez liczbę osób, dla których została ona wykupiona.

Pracownicze dojazdy w orzecznictwie
W przedstawionym zakresie wyroki sądowe w większości sprzyjają pracownikom i uchylają interpretacje wydawane przez organy podatkowe. W orzeczeniach tych sądy za nieuprawniony uznają pogląd, według którego opodatkowaniu podlega prawo do świadczeń nieodpłatnych, bez względu na to, czy pracownik z tego świadczenia skorzystał. Wskazują, że w takim przypadku opodatkowaniu może podlegać tylko przychód rzeczywiście otrzymany, a nie możliwy do otrzymania. Stąd w odniesieniu do dojazdów powstaje on jedynie w przypadku skorzystania z takiego świadczenia, a nie z racji stworzenia takiej możliwości przez pracodawcę. Stąd gdy opłata za świadczenia wnoszona jest ryczałtowo, bez względu na to, czy pracownik z nich korzystał czy też nie, brak jest podstaw do ustalenia dla konkretnego pracownika kwoty przychodu uzyskanego z tego tytułu.

Potwierdzenie takiego stanowiska znajdziemy w wyrokach WSA: w Gorzowie Wlkp. z dnia 14.01.2010 r., sygn. akt I SA/Go 562/09, w Gliwicach (z dnia 2.03.2010 r., sygn. akt I SA/Gl 918/09) oraz we Wrocławiu (z dnia 22.04. 2010 r., sygn. akt I SA/Wr 258/10).

Podatnicy mogą jednak spotkać się z odmiennym podejściem sądu do omawianego tematu. Pojawił się bowiem jednostkowy wyrok, z którego wynika, że omawiane świadczenie finansowane w sposób zryczałtowany nie jest u pracowników obojętne podatkowo. WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 2.08.2011 r., sygn. akt I SA/Gl 24/11, uznał bowiem, że w takiej sytuacji pracodawca powinien prowadzić dokumentację umożliwiającą identyfikację świadczenia dla poszczególnych pracowników.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.)


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.