Podatek u źródła: zależny agent to zakład

Przeczytaj także: Podatek u źródła: kopia certyfikatu rezydencji podatkowej w 2022 r.

… i wyłączenia
A co nie jest zakładem w rozumieniu umowy? Wskazuje na to ust. 4 art. 5 wymieniając rodzaje działalności nieuznawane za zakład, nawet jeśli przedsiębiorca wykorzystuje do tej działalności stałą placówkę. Warunkiem jest jednak, aby działalność ta miała jedynie pomocniczy i przygotowawczy charakter. Problem w tym, iż czasami w praktyce trudno rozróżnić, czy w danym przypadku prowadzone działania będą miały jedynie subsydiarny charakter. Spółka, wskazując na trudności w interpretacji takich sytuacji podniosła, że w jej przypadku działania wykonywane przez placówkę nie stanowią samoistnej działalności i mają sens gospodarczy jedynie w powiązaniu z pozostałą działalnością spółki, co powoduje, że nie będzie jej można uznać za zakład.

Istotny przepis
Izba nie zgodziła się ze stanowiskiem podatnika. Przyznała co prawda, że czynności wykonywane na terenie Polski za pośrednictwem stałej placówki mają przygotowawczy i pomocniczy charakter, ale zwróciła także uwagę na art. 5 ust. 5 umowy polsko-szwajcarskiej, zawierający kolejne istotne dla możliwości uznania, iż mamy do czynienia z zakładem, regulacje. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli osoba, z wyjątkiem niezależnego przedstawiciela działa w imieniu przedsiębiorstwa oraz posiada i zwyczajowo wykonuje pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu przedsiębiorstwa, to uważa się, że przedsiębiorstwo to posiada zakład w tym Państwie w zakresie prowadzenia każdego rodzaju działalności, który osoba ta podejmuje dla przedsiębiorstwa, chyba że czynności wykonywane przez tę osobę ograniczają się do rodzajów działalności, wymienionych w ustępie 4, które gdyby były wykonywane za pośrednictwem stałej placówki nie powodowałyby uznania tej placówki za zakład na podstawie postanowień tego ustępu.

Liczy się odpowiedzialność…
Zakład można zatem stworzyć także poprzez ustanowienie zależnego przedstawiciela. Co rozumieć pod tym pojęciem? Organ wskazał, że niezależność osoby w stosunku do przedsiębiorstwa, które ona reprezentuje, zależy od zakresu jej zobowiązań wobec przedsiębiorstwa. Jeżeli prowadzona przez nią działalność handlowa jest poddana szczegółowym instrukcjom to taka osoba nie może być uznana za niezależną od przedsiębiorstwa. Inne ważne kryterium polega na tym, czy ryzyko przedsiębiorcy ponosi ta osoba czy przedsiębiorstwo, które ona reprezentuje (pkt 38 Komentarza do art. 5 Konwencji Modelowej OECD). Zatem przedstawiciel jest niezależny, jeżeli nie jest związany poleceniami i dyrektywami reprezentowanego przedsiębiorstwa, a także nie pozostaje w osobistym stosunku zależności. Kto podlega szczegółowym instrukcjom nie może ponosić ryzyka gospodarczego za czynności, na które nie ma wpływu.

… i podporządkowanie
Za zależnego przedstawiciela powinna być traktowana osoba, której uprawnienia lub charakter jej czynności angażują przedsiębiorstwo w działalność gospodarczą w określonym zakresie na obszarze danego państwa. Nie jest zwykle zależnym przedstawicielem inny przedsiębiorca, chyba że jest podporządkowany pod względem gospodarczym (np. gdy jego działalność oparta jest wyłącznie o zlecenia od tego przedsiębiorstwa). Przedstawiciel w takiej sytuacji zdany jest ekonomicznie tylko na jednego przedsiębiorcę. W rezultacie działalność na rzecz tylko jednego przedsiębiorcy przez cały okres działalności lub w długim zakresie determinuje status zależnego przedstawiciela.

Ważna wskazówka
Interpretacja jest dość istotna dla przedsiębiorców. Wskazuje bowiem, że zakład może powstać także w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej za pośrednictwem tzw. zależnego przedstawiciela- podmiotu działającego w Polsce w imieniu zagranicznego przedsiębiorstwa. Znaczenie dla ustalania miejsca opodatkowania ma zatem nie tylko posiadanie stałej placówki, ale też zależnego przedstawiciela. Dlatego też przedsiębiorcy opodatkowując dochody powinni rozważyć, czy w danym przypadku działalność nie będzie prowadzona przez osobę której można przypisać taki status- może to bowiem całkowicie zmienić miejsce w którym należy odprowadzić podatek dochodowy.