Rozliczanie VAT przez małych podatników w 2012 r.

Przeczytaj także: Mały podatnik VAT w 2009 r.

W przypadku utraty prawa do metody kasowej przewidziano przepisy przejściowe dla rozliczeń podatku należnego i podatku naliczonego, związanych z okresem kiedy była stosowana ta metoda. Zastosowanie znajdą tu przepisy art. 21 ust. 5 oraz art. 86 ust. 18 ustawy o VAT omówione w kolejnym punkcie niniejszego opracowania.

3.2. Rezygnacja z metody kasowej
Podatnik, który wybrał metodę kasową może zrezygnować z tego sposobu rozliczeń. Pozwala mu na to przepis art. 21 ust. 3 ustawy o VAT. Jednak będzie mógł to uczynić nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy, w czasie których rozliczał się metodą kasową. Warunkiem rezygnacji jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o tym fakcie, w terminie do końca kwartału, w którym stosowana była metoda kasowa.

Aby uniknąć wątpliwości, w art. 21 ust. 5 ustawy o VAT sprecyzowano, iż u podatnika, który zrezygnował z metody kasowej lub utracił prawo do jej stosowania, obowiązek podatkowy w stosunku do czynności wykonanych w okresie, kiedy stosowana była metoda kasowa, powstawać będzie tak jak przy tej metodzie, czyli z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później jednak niż 90. dnia licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Podatnicy rezygnujący z metody kasowej mają prawo na podstawie art. 86 ust. 18 ustawy o VAT, do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony, wynikający z faktur lub dokumentów celnych otrzymanych w okresie, kiedy stosowali metodę kasową, lecz nieodliczony od podatku należnego do końca tego okresu w okresie rozliczeniowym, w którym:

1. uregulowali kontrahentowi całą należność wynikającą z otrzymanych faktur - w przypadku podatku wynikającego z faktur,
2. dokonali zapłaty podatku - w przypadku podatku wynikającego z dokumentów celnych i decyzji celnych.

Przykład
Załóżmy, że podatnik z dniem 31 grudnia 2011 r. zrezygnował z kasowej metody rozliczeń. Na koniec grudnia 2011 r. podatnik nie rozliczył jeszcze VAT należnego od sprzedaży dokonanej w dniu 25 listopada - z uwagi na brak zapłaty. Nie rozliczył także podatku naliczonego z dwóch faktur otrzymanych w październiku i listopadzie 2011 r., również z uwagi na brak zapłaty.

Zakładamy, że zapłata za dostawę dokonaną w dniu 25 listopada wpłynie do podatnika 10 stycznia 2012 r. i wówczas dopiero powstanie z tego tytułu obowiązek podatkowy, mimo że co do zasady podatnik będzie rozliczał się już na zasadach ogólnych. Podatek należny z tego tytułu wykaże więc w deklaracji za styczeń 2012 r.

Podatek naliczony z nieopłaconych faktur zakupowych zostanie odliczony dopiero w momencie zapłaty. Zakładając, iż zapłata należności zostanie dokonana w marcu 2012 r. prawo do odliczenia VAT powstanie w rozliczeniu za miesiąc, w którym zapłata nastąpi.

Zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z metody kasowej nie oznacza, iż podatnik automatycznie przechodzi na miesięczny cykl składania deklaracji. Podatnik może więc nadal rozliczać się kwartalnie na formularzu VAT-7K lub też zrezygnować z tej formy składania deklaracji, ale w takim przypadku powinien powiadomić urząd skarbowy o tym, iż zamierza składać miesięczne deklaracje. Dokonuje tego składając aktualizacyjny formularz VAT-R.

4. Rozliczanie VAT za okresy kwartalne
W przypadku małych podatników, którzy wybrali kasową metodę rozliczeń podatku VAT, kwartalny cykl rozliczeń jest obligatoryjny. Natomiast fakt, iż mały podatnik nie wybrał metody kasowej nie przesądza o tym, iż nie może on składać kwartalnych deklaracji VAT.

Mali podatnicy mogą wybrać kwartalną metodę rozliczeń, zgodnie z art. 99 ust. 3 ustawy o VAT. Metoda charakteryzuje się tym, że deklaracja dla podatku VAT składana jest za okresy kwartalne i może być stosowana, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu dokonuje zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności.

Metoda ta w żaden sposób nie modyfikuje zasad powstawania obowiązku podatkowego w podatku VAT. Oznacza to, że moment powstania obowiązku podatkowego przypada na określony miesiąc. Mimo że deklaracja składana jest co trzy miesiące, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po zakończeniu kwartału, to skutkuje to jedynie przesunięciem obowiązku zapłaty zobowiązania podatkowego, nie ma natomiast wpływu na powstanie obowiązku podatkowego.

Przykład
Mały podatnik nierozliczający się kasowo zdecydował się na rozliczanie podatku VAT za okresy kwartalne od 1 października 2011 r. Załóżmy, że w dniu 27 października 2011 r. dokonał sprzedaży towarów i usług opodatkowanych według stawki 23% na łączną kwotę netto 10.000 zł plus podatek VAT w kwocie 2.300 zł. Faktura dokumentująca dokonaną sprzedaż została wystawiona w dniu 3 listopada 2011 r. Obowiązek podatkowy od tej sprzedaży powstanie w listopadzie 2011 r., jednak kwartalny cykl rozliczeń pozwala na przesunięcie zapłaty zobowiązania podatkowego na 25 stycznia 2012 r.


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.