Samochód osobowy w leasingu: wcześniejszy wykup

Przeczytaj także: Leasing samochodu: ulepszenie a inwestycja w obcych środkach trwałych

Na podstawie art. 17b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: "updop"), wydatki ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy leasingu z tytułu używania przedmiotu leasingu stanowią koszt uzyskania przychodu po stronie korzystającego jeżeli zawarta umowa leasingowa spełnia następujące warunki:

• została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome;
• suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek VAT odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych.

W praktyce często mają miejsce sytuacje, w których korzystający wykupuje przedmiot leasingu przed upływem terminu, na który została zawarta umowa leasingu operacyjnego i przed upływem minimalnego okresu leasingowania przewidzianego dla konkretnego przedmiotu leasingu (dla samochodów osobowych będą to dwa lata). W takim przypadku mogą pojawić się wątpliwości, co do sposobu rozliczenia kosztów ponoszonych przez korzystającego do momentu zerwania umowy leasingu.

Należy mieć na uwadze, że przepisy updop nie odnoszą się bezpośrednio do sposobu rozliczania wydatków związanych z używaniem przedmiotu leasingu w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy leasingowej (przed upływem minimalnego okresu leasingowania). Teoretycznie istnieje więc ryzyko uznania, że w takim przypadku należy zastosować ogólne zasady klasyfikacji wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Oznaczałoby to, że wydatki poniesione z tytułu leasingu samochodu osobowego (raty leasingowe oraz opłata wstępna), jako związane z osiąganymi przez podatnika przychodami, mogłyby zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (zgodnie z art. 15 updop), jednak przy uwzględnieniu limitu określonego w art. 16 ust. 1 pkt 51 updop (w oparciu o ewidencję przebiegu pojazdu).

Wskazane ryzyko jest jednak niewielkie, bowiem z analizy art. 17b updop wynika, że warunkiem uwzględnienia wydatków poniesionych w związku z użytkowaniem przedmiotu leasingu w kosztach uzyskania przychodów jest spełnienie wymienionych w tym przepisie warunków w dniu zawarcia umowy. Zatem wcześniejsze zakończenie umowy leasingu samochodów osobowych nie ma wpływu na prawo do zaliczenia całości wydatków poniesionych w związku z ich używaniem (raty leasingowe, opłata wstępna) w koszty uzyskania przychodów. Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe, między innymi w następujących pismach: w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 czerwca 2011 r. (sygn. ILPB4/423-97/11-4/DS), czy w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 listopada 2009 r. (sygn. IBPBI/2/423-979/09/MS).

W świetle ustawy o podatku od towarów i usług, leasing operacyjny uznawany jest za usługę, zaś wykup przedmiotu leasingu jest odrębną czynnością - dostawą towarów. Wynika to z faktu, że leasing operacyjny jest umową, na podstawie której leasingobiorca nabywa jedynie prawo do korzystania z przedmiotu leasingu, w zamian za czynsz. Opcja wykupu przedmiotu leasingu operacyjnego jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może, ale nie musi skorzystać.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy wskazać, że długość trwania umowy leasingowej nie ma wpływu na prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu użytkowania przedmiotu leasingu. Zatem korzystający jest uprawniony do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki poniesione przez niego w okresie obowiązywania umowy leasingowej. Zgodnie z przepisami regulującymi zasady odliczania podatku naliczonego z tytułu leasingu samochodów osobowych w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r., korzystający ma prawo odliczyć podatek VAT do wysokości 60% kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących raty leasingowe, nie więcej jednak niż 6.000 zł.

Ponadto, mając na uwadze, że wykup przedmiotu leasingu stanowi odrębną czynność, podatnik ma prawo do odliczenia VAT z tytułu zakupu samochodów używanych wcześniej w ramach umowy leasingu - 60%, nie więcej niż 6.000 zł. Osobną kwestią jest ustalenie czy w takiej sytuacji podatnik ma prawo do odliczenia całych 60% VAT (nie więcej niż 6.000 zł) z tytułu nabycia przedmiotu leasingu skoro dokonywał już odliczeń z tytułu użytkowania tego samego samochodu. Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach, potwierdzają jednak, że podatnik jest uprawniony do odliczenia całej przysługującej mu na podstawie przepisów kwoty - 60%, nie więcej niż 6.000 zł, z tytułu sprzedaży, niezależnie od wcześniejszego odliczenia VAT z tytułu korzystania z przedmiotu leasingu (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 11 kwietnia 2011 r. sygn. ILPP2/443-29/11-4/MR, czy interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 11 stycznia 2010 r. sygn. IBPP2/443-851/09/UH).