Kontrola podatkowa i skarbowa e-handlu

Przeczytaj także: Kontrola skarbowa: nacisk na e-handel

Za nadużycia podatkowe związane z handlem w Internecie grożą sankcje karne skarbowe. Kary wymierzone są przede wszystkim za uchylanie się od opodatkowania - na podstawie art. 54 Kodeksu karnego skarbowego oraz oszustwa podatkowe - na podstawie art. 56 Kodeksu karnego skarbowego. Czyny te mogą być zakwalifikowane jako przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. Granicę wyznacza kwota uszczuplonego podatku. Jeżeli nie przekracza ona pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie 7.500 zł), mamy do czynienia z wykroczeniem skarbowym - karanym grzywną. Powyżej tej kwoty czyn zabroniony jest przestępstwem skarbowym - karanym grzywną, pozbawieniem wolności albo obiema tymi sankcjami łącznie.

---

Dowody wykorzystywane w kontroli e-handlu

• informacje uzyskiwane od właścicieli portali aukcyjnych o użytkowniku, sprzedawanych towarach, transakcjach i prowizjach
• dane przekazywanych przez bank o rachunkach bankowych: ich liczbie, stanach i obrotach
• dokumenty sporządzone przez Pocztę Polską SA i firmy kurierskie: wykaz zrealizowanych dostaw, zestawienie pobrań, wykaz listów przewozowych, kopie faktur za świadczone usługi itp.
• informacje uzyskane od kontrahentów kontrolowanego: kserokopie faktur potwierdzających sprzedaż, dowody zapłaty itp.
• informacje od wydawców prasy, nadawców radiowych i telewizyjnych, właścicieli portali internetowych o danych przedsiębiorców i osób fizycznych zamieszczających reklamy i ogłoszenia wskazujące na prowadzenie działalności gospodarczej
• informacje od firm hostingowych i zajmujących się rejestracją domen internetowych
• zeznania świadków

---

Specjalne jednostki fiskusa przeszukują sieć
Pracownicy dwóch specjalnie do tego przygotowanych komórek fiskusa przeszukują Internet pod kątem identyfikacji podmiotów niewywiązujących się z obowiązków podatkowych. Jedna działa w Izbie Skarbowej w Bydgoszczy, druga - w Izbie Skarbowej we Wrocławiu. Wyniki ich analiz przesyłane są poszczególnym urzędom skarbowym.

Tradycyjne metody walki z przestępczością podatkową, zdeterminowane terytorialnym zasięgiem działania organów podatkowych, nie wystarczają, gdy do nadużyć dochodzi w przestrzeni wirtualnej. Nowe wyzwania stawiane urzędnikom skarbowym wymagały wypracowania efektywniejszych form kontroli. W 2009 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy powołał więc specjalną jednostkę zajmującą się wyłącznie monitoringiem e-handlu - Referat do spraw Handlu Internetowego. Drugą tego typu komórkę utworzył w ubiegłym roku Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu. Przejęła ona sprawy podlegające izbom skarbowym w: Katowicach, Kielcach, Krakowie, Łodzi, Opolu, Rzeszowie, Wrocławiu i Zielonej Górze.

Pracownicy tych jednostek przeszukują zasoby Internetu oraz identyfikują podmioty, które - zajmując się e-handlem - uchylają się od opodatkowania. Weryfikują wszystkie ślady ich aktywności w sieci. Informacji dostarczają im pozostawiane przez sprawdzane podmioty adresy IP, nazwy hostów, numery telefonów, adresy, numery komunikatorów internetowych, nazwy e-mail, loginy na portalach społecznościowych itp. Pozyskane informacje są porównywane z danymi posiadanymi przez organy podatkowe, np. wysokość obrotów szacowanych na podstawie przeprowadzonych aukcji z wielkościami wykazywanymi przez przedsiębiorcę w składanych deklaracjach podatkowych. W ten sposób typuje się tych, którzy nierzetelnie rozliczają się z fiskusem i stanowią nieuczciwą konkurencję. Są to nie tylko pojedyncze osoby, ale również zorganizowane grupy. Wyniki analiz trafiają do właściwych urzędów skarbowych i mogą być wykorzystane w prowadzonych przez nie kontrolach podatkowych.

Referaty ds. e-handlu prowadzą monitoring w sieci na zlecenie organów podatkowych oraz na podstawie własnych analiz.

Komórki do spraw e-handlu posługują się własnymi i zewnętrznymi narzędziami informatycznymi. Ostatnio wiele kontrowersji budzi kupno przez Izbę Skarbową we Wrocławiu, w drodze przetargu publicznego, dostępu on-line do bazy danych zawierającej archiwalne informacje jednego z internetowych serwisów aukcyjnych oraz serwisów ogłoszeniowych.

Zakres danych, jakie mogą być dzięki temu przetwarzane, jest szeroki. Fiskus uzyskał dostęp do informacji o wszystkich użytkownikach serwisu aukcyjnego. Obejmują one m.in. id i dane adresowe sprzedającego, liczbę i typ wystawionych aukcji, kategorię towaru, cenę transakcji, datę sprzedaży, zestawienie wystawionych przedmiotów bez aukcji zakończonych sprzedażą, koszt i miejsce wysyłki, firmy kurierskie, numery kont bankowych i inne dane kontaktowe (np. telefony, e-maile, komunikatory internetowe) pochodzące z treści aukcji oraz stron "o mnie" użytkowników. Dane z serwisów ogłoszeniowych udostępniane są natomiast według daty, numeru ogłoszenia, tytułu, ceny.

Baza zaopatrzona jest w funkcję wyszukiwania. Daje również możliwość kojarzenia danego sprzedawcy z innymi użytkownikami portalu aukcyjnego i serwisów ogłoszeniowych. Identyfikacja nicku i weryfikacja powiązań odbywa się po numerze telefonu, rachunku bankowym, adresie e-mail lub loginach komunikatorów internetowych. Przedstawiciele serwisu aukcyjnego, zaniepokojeni skalą danych udostępnionych fiskusowi, napisali skargę do Ministerstwa Finansów. Ich zdaniem takie działania to łamanie prawa, w tym Konstytucji.

Dostęp do podobnej bazy danych chciała kupić również Izba Skarbowa w Bydgoszczy. Przetarg, ze względu na brak ofert, został jednak unieważniony.

---

Nieprawidłowości związane z e-handlem

• prowadzenie niezarejestrowanej działalności gospodarczej
  
• zaniżanie przychodów poprzez niewykazywanie sprzedaży dokonywanej za pośrednictwem portali aukcyjnych i sklepów internetowych
• ukrywanie rzeczywistych rozmiarów prowadzonej działalności, np. poprzez sprzedaż z wykorzystaniem kont zarejestrowanych na inne osoby
• wystawianie faktur i innych dokumentów sprzedaży przez osoby nieuprawnione lub nieistniejące
• brak dokumentacji podatkowej
• nierozliczanie się z tytułu VAT

---

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 10.09.1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 ze zm.)


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.