Rezydencja podatkowa: podatek PIT przy inwestycjach

Przeczytaj także: Rezydencja podatkowa gdy praca i rodzina w Anglii

A contrario czasowy pobyt na terytorium UK, gdy osoba fizyczna nie planuje stałego pobytu w UK, nie powoduje nabycia statusu rezydenta zwykłego tamże (Edge Stephen, Coley Christopher, Reply to UK Capital Gains Tax Questions, London 2010, zbiory własne, s. 11). Instytucja rezydencji zwykłej ma szczególnie znaczenie dla opodatkowania zysków kapitałowych. Charakterystyczną dla reżimu podatkowego UK jest instytucja domicylu, którą uzyskuje się przez urodzenie tzw. domicile of origin. Domicyl wynika nie tylko z przebywania w UK, ale z zamiaru utrzymania stałej więzi z krajem, której podstawę stanowi dom rodzinny. Bardzo trudno jest pozbyć się domicylu i sam fakt opuszczenia terytorium kraju oraz zamieszkania w innym, nie pozbawia domicylu w UK. Analogicznie, uzyskanie statusu rezydenta lub rezydenta zwykłego w UK przez obcokrajowca nie pozbawia tego ostatniego domicylu w jego rodzinnym kraju. Status domicylu ma znaczenie dla określenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym w UK. Dochody uzyskane poza terytorium UK mogą w pewnym zakresie podlegać ograniczeniu w zaliczeniu ich do podstawy opodatkowania, jeśli dotyczą osób tzw. nondomiciled in UK, czyli nieposiadających domicylu w UK (Więcej na ten temat, patrz Rozdział III, pkt. I.3.E.). Ten sam dochód, uzyskany poza granicami, ale przez osobę domiciled in UK będzie w UK opodatkowany (Obuoforibo Belema, United Kingdom..., [15.02.2010], op. cit., s. 3).

Ustawa Republiki Federalnej Niemiec stanowi, że osoba fizyczna jest uznana za rezydenta podatkowego w Niemczech, jeżeli jej miejsce zamieszkania oraz miejsce pobytu znajduje się w Niemczech (Perdelwitz Andreas, op. cit., s. 3). Za miejsce zamieszkania osoby fizycznej w Niemczech uważa się miejsce, gdzie zamieszkuje ona w okolicznościach, które wskazują na jej stały pobyt oraz wykorzystanie miejsca pobytu w celach mieszkaniowych. W definiowaniu statusu rezydenta w Niemczech istotne są zatem fakty i okoliczności, nie zaś intencje podatnika (Ibidem ). Uznaje się, że pobyt zwyczajowy istnieje w określonym miejscu na terytorium Niemiec, jeżeli osoba przebywa w nim nieprzerwanie przez okres co najmniej 6 miesięcy (Ibidem ). Krótkie przerwy w pobycie na terytorium kraju nie przerywają 6 miesięcznego pobytu i się do niego wliczają (Ibidem). Pobyt rozpoczęty w Niemczech jedynie dla celów wizyty, leczenia lub w innym celu prywatnym, jeżeli trwa minimum jeden rok, może stanowić podstawę do powstania miejsca stałego pobytu w Niemczech (Ibidem). Rezydent Niemiec, który opuści terytorium kraju może (Patrz więcej Rozdział VII pkt 1) nadal podlegać opodatkowaniu na zasadach rozszerzonej odpowiedzialności podatkowej nierezydenta przez 10 lat od opuszczenia terytorium (Perdelwitz Andreas, op. cit.) kraju.

Podobnie zasady określenia rezydencji podatkowej zostały zdefiniowane w regulacjach Królestwa Niderlandów. Podatek dochodowy od dochodów osób fizycznych – rezydentów w Holandii – jest pobierany na zasadzie opodatkowania całkowitych dochodów podatnika bez względu na miejsce ich uzyskania – tzw. world wide income. System podatkowy Holandii nie definiuje natomiast pojęcia rezydenta. Rezydencja podatkowa jest określona przez okoliczności. Judykatura definiuje jako kryterium określające rezydencję podatkową następujące czynniki: dostępność stałego domu (miejsca zamieszkania), miejsce zamieszkania (życia) małżonka oraz dzieci, miejsce osobistych i ekonomicznych relacji (miejsce zatrudnienia) (Offermanns Rene, The Netherlands..., [15.02.2010], op. cit., s. 2). Rezydent Holandii, który opuści terytorium kraju i jednocześnie nie uzyska rezydencji podatkowej innego państwa, a powróci do Holandii w ciągu jednego roku jest uznawany za rezydenta podatkowego w Holandii przez cały okres (Ibidem), również przez okres przebywania poza terytorium kraju. Zgodnie z Dekretem z 1995 roku Sekretarz Stanu ds. Finansów określił, że osoba fizyczna uznana jest za rezydenta, jeżeli w nim fizycznie przebywa (Dekret Sekretarza Stanu d.s Finansów z 1995 roku nr IFZ 95/904M, cyt. za: Ibidem).

Pośród wymienionych wyżej systemów podatkowych Europy największe możliwości planowania podatkowego oferuje Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii. Instytucja rezydenta podatkowego bez domicylu – resident nondomiciled in UK – stanowi swojego rodzaju ofertę brytyjskiego systemu podatkowego dla inwestorów z innych krajów. Zyski osiągnięte przez osoby, które nie posiadają domicylu, ani rezydencji zwykłej w UK, o ile są uzyskane za granicą (Dochody uzyskane za granicą nie obejmują dochodów uzyskanych na terytorium Irlandii), podobnie, jak i inne dochody, będą opodatkowane w UK jedynie wtedy, gdy zostaną tam sprowadzone – remitted (Sec. 12 Taxation of Chargeable Gains Act 1992, op. cit.; Edge Stephen, Coley Christopher, op. cit., s. 12). Podatnicy, którzy skorzystają z zasady remittance basis są zobowiązani do uiszczenia rocznej opłaty – remittance basis charge – w wysokości 30.000 funtów brytyjskich (HM Revenue & Customs, Guidance Note: Changes to the Remittance Basis, http://www.hmrc.gov.uk/cnr/guide-remit.pdf, [20.07.2012]), jeżeli posiadają status rezydenta w UK w okresie co najmniej 7 lat podatkowych liczonych przez ostatnie 9 lat podatkowych (HM Revenue & Customs, How to use the Remittance Basis of Taxation from 6 April 2008, http://www.hmrc.gov.uk/nonresidents/coming_to_the_uk.htm, [10.08.2012]). Jednocześnie dla osób, które posiadają status rezydenta przez okres co najmniej 12 lat liczonych przez okres ostatnich 14 lat podatkowych, korzystanie z zasady opodatkowania dochodów on remittance basis opłata została podniesiona.

Obecnie osoby te są zobowiązane ponosić w kolejnych latach opłatę w wysokości 50.000 funtów brytyjskich (HM Revenue & Customs, Reform of the Taxation of Non-Domiciled Individuals, http://www.hmrc.gov.uk/tiin/tiin616.pdf, [09.08.2012]). We wniosku o opodatkowanie na zasadach remittance, należy zadeklarować taką nominalną wartość dochodów do opodatkowania, która będzie stanowiła podstawę do zapłacenia podatku w wysokości powyższej opłaty. Dochody te należy wyraźnie wskazać we wniosku. Ważne jest to, że opłata ta dotyczy jedynie dochodów uzyskanych poza granicami UK i niesprowadzonych do UK. Jeżeli dochody te zostaną sprowadzone w kolejnych latach do UK, nie będą podlegały opodatkowaniu. Niezależnie, obowiązek podatkowy obejmuje dochody i zyski kapitałowe, które zostały sprowadzone na terytorium UK lub też na tym terytorium wprost uzyskane (Edge Stephen, Coley Christopher, op. cit., s. 13). Jeżeli dochody tzw. unremmited zostaną sprowadzone do UK w tym samym roku podatkowym lub latach następnych, podlegają niezależnie opodatkowaniu w roku podatkowym, w którym zostały sprowadzone (z wyjątkiem dochodów wskazanych we wniosku o opodatkowanie). Dodatkowo, od kwietnia 2012 roku pakiet rządowych reform dotyczących opodatkowania osób non-domiciled w UK przewiduje, że osoby które korzystają z reżimu podatkowego on remittance basis są w kolejnych latach zwolnione z opodatkowania w zakresie dochodów jakie zostaną sprowadzone na terytorium UK pod warunkiem, że zostaną one zainwestowane w spółki prowadzące działalność handlową lub inwestycyjną w zakresie rozwoju przedsięwzięć komercyjnych (HM Revenue & Customs, Reform of the Taxation of Non-Domiciled Individuals, op. cit).


dr Anna Maria Panasiuk, specjalista międzynarodowego prawa podatkowego
partner załozyciel ITCI sp. z o.o.