Standardy rachunkowości: MSSF 15 to duże zmiany dla jednostek

Przeczytaj także: Zmiany w MSSF gwarantują przejrzysty bilans spółki

Jak przypomina firma Deloitte, w Polsce obowiązek stosowania MSSF mają banki oraz spółki giełdowe w swoich skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych. Nowy MSSF, który w wersji globalnej będzie obowiązywał od początku 2017 roku , zastąpi dotychczasowe standardy MSR 18 „Przychody”, MSR 11 „Umowy o usługę budowlaną” oraz wiele innych interpretacji związanych z ujmowaniem przychodów. Standard ma zastosowanie do prawie wszystkich umów z klientami. Główne wyjątki dotyczą umów leasingowych, instrumentów finansowych oraz umów ubezpieczeniowych.

Fundamentalną zasadą nowego standardu jest ujmowanie przychodów w sporządzanym sprawozdaniu w taki sposób, aby wskazać transfer towarów lub usług na rzecz klientów w takiej kwocie, która odzwierciedla wysokość wynagrodzenia (tj. płatność), którego spółka spodziewa się w zamian za te towary lub usługi. Zgodnie z nowymi regulacjami przychód powstaje w momencie, gdy kontrola nad towarami lub usługami przechodzi w ręce klienta. „Spółki będą musiały zidentyfikować wszystkie umowy zawarte z klientami i zapoznać się z ich kluczowymi warunkami, aby mieć pewność, że model został zastosowany w sposób prawidłowy i zgody z nowymi wymogami. MSSF 15 wprowadza także nowe wytyczne określające czy przychód należy rozpoznać w danym momencie czy też można rozłożyć jego ujęcie w czasie. Zmiana ta zastępuje poprzednie rozróżnienie na towary i usługi” – objaśnia Piotr Sokołowski, Partner w Dziale Audytu, Deloitte.

Aby mieć pewność, że nowy standard jest stosowany prawidłowo, spółki powinny dokonać następujących czynności:

• identyfikacja umowy / umów z klientem,
• określenie zobowiązania w zakresie świadczeń wynikających z umowy,
• ustalenie ceny transakcyjnej,
• przyporządkowanie ceny do poszczególnych zobowiązań wynikających z umowy,
• rozpoznanie przychodu w chwili, kiedy podmiot zrealizuje zobowiązanie w zakresie świadczenia (lub w toku takiej realizacji świadczenia).

Nowy standard odnosi się w sposób szczególny do sytuacji, gdy wysokość przychodu jest zmienna. W takiej sytuacji standard wprowadza nowy próg jego rozpoznania. Zgodnie z wprowadzonymi właśnie zasadami, kwoty zmienne są zaliczane do przychodów, o ile istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości nie nastąpi odwrócenie ujęcia przychodu w wyniku przeszacowania wartości. W sprzedaży i należnościach licencyjnych wynikających z użytkowania własności intelektualnych stosuje się inne podejście – w takich przypadkach przychód zostanie rozpoznany dopiero w momencie dokonania sprzedaży lub faktycznego wykorzystania. „Zastosowanie różnych elementów zmienionych wytycznych będzie wymagało od osób sporządzających sprawozdania dokonywania znaczących osądów i szacunków” – wyjaśnia Marcin Samolik, Starszy Menedżer w Dziale Audytu, Grupa ds. MSSF Deloitte.

Ponadto MSSF 15 podaje szczegółowe wytyczne co do różnych innych kwestii, takich jak identyfikacja poszczególnych zobowiązań w zakresie świadczeń, rozliczanie zmian umów oraz wartości pieniądza w czasie. Prezentuje też szczegółowe wytyczne wdrożeniowe odnośnie sprzedaży z prawem zwrotu, opcji konsumenta w zakresie dodatkowych towarów czy usług, zagadnień dotyczących agentów i mocodawców, licencji czy też umów sprzedaży ze wstrzymaną dostawą („bill and hold”).

Nowy standard wprowadza także nowe wytyczne w kwestii kosztów realizacji i pozyskania kontraktów, wskazując sytuacje, w których koszty te należy aktywować. Te, które nie spełniają określonych kryteriów, należy rozliczyć już w momencie ich poniesienia.

Eksperci Deloitte podkreślają, że standard znacznie zmienia wymogi dotyczące ujawniania przychodu w ramach sprawozdania finansowego sporządzonego zgodnie z MSSF, w związku z tym warto już teraz zapoznawać się z treścią tego standardu. „Spółki mogą być zmuszone dokonać przeglądu swoich systemów informacyjnych, aby stwierdzić czy zachodzi konieczność zmiany wewnętrznych procedur, kontroli i procesów służących pozyskiwaniu niezbędnych informacji, by zapewnić ich zgodność z nowymi wymogami oraz zmianami w ujęciu przychodów i spójnym aktywowaniu kosztów” – podsumowuje Paweł Tendera, Menedżer w Dziale Audytu, Grupa ds. MSSF Deloitte.