Darowizna firmowych środków trwałych jako optymalizacja podatkowa

Przeczytaj także: "Darmowy" środek trwały z podatkiem dochodowym

Darowizna została określona w przepisach Kodeksu cywilnego. Jest nią umowa, na podstawie której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem własnego majątku. Oczywiście na przyjęcie darowizny wymagana jest zgoda obdarowanego.

W podatku dochodowym od osób fizycznych, darowizna środka trwałego firmy nie wywołuje przy tym żadnych skutków po stronie darczyńcy. Ponieważ nie dochodzi tutaj do odpłatnego zbycie, nie powstaje przychód, który mógłby podlegać opodatkowaniu.

Trzeba jednak pamiętać, że jeżeli dany środek trwały podlega jeszcze amortyzacji, tej należy zaprzestać jej naliczania poczynając od miesiąca następującego po tym, w którym darowizna miała miejsce. W takim przypadku niezamortyzowana część wartości początkowej nie zwiększy kosztów uzyskania przychodu prowadzonej firmy (jako że przekazanie darowizny nie wykazuje związku z przychodami). Nie trzeba za to korygować wcześniej dokonanych odpisów amortyzacyjnych.

Sytuacja jest zgoła inna w podatku od towarów i usług. Otóż jeżeli przy nabyciu takiego środka trwałego podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego (jak też prawo to nie przysługiwało przy nabyciu części składowych takiego składnika majątku), to jego darowizna nie będzie VAT-em objęta. Jeżeli zaś przy zakupie VAT odliczono, podatek ten trzeba będzie także naliczyć w chwili przekazania darowizny.

Po stronie obdarowanego natomiast może wystąpić ewentualny podatek od darowizny. Niemniej warto pamiętać, że w przypadku najbliższej rodziny (do której zaliczają się: małżonek, wstępni, zstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha) możliwe jest pełne zwolnienie z tego podatku bez względu na wartość darowizny, przy spełnieniu stosunkowo prostych przesłanek (gdy darowana jest ruchomość trzeba bowiem jedynie zgłosić ten fakt fiskusowi w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego).

Co obdarowany z tak otrzymaną darowizną może zrobić? – m.in. sprzedać. Warto przy tym dodać, że gdyby sprzedaży takiej (jako składnika majątku swojej firmy) dokonał darczyńca, musiałby uzyskany z tego tytułu przychód doliczyć do przychodów prowadzonej działalności gospodarczej i co do zasady opodatkować. Przychód taki powstałby u niego nawet wówczas, gdyby przed sprzedażą taki środek trwały został z firmy wycofany i przekazany na jego cele prywatne, jeżeli pomiędzy przekazaniem na cele prywatne a sprzedażą nie upłynąłby okres 6 lat.

Obdarowany także będzie musiał od takiej sprzedaży wykazać przychód, ale tylko wówczas, gdy nastąpi ona przed upływem 6 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym otrzymał darowiznę. Co za tym idzie, wskutek dokonanej darowizny okres, po którym można sprzedać dany składnik majątku bez podatku, skraca się z 6 lat do 6 miesięcy.
Inaczej jest w przypadku nieruchomości – tutaj bowiem trzeba odczekać 5 pełnych kolejnych lat kalendarzowych, aby obdarowany nie musiał płacić podatku od sprzedaży (przy czym jest tu możliwe skorzystanie ze zwolnień w niektórych przypadkach).

Nie ma też przeciwskazań, aby otrzymany w darowiźnie składnik majątku obdarowany uznał za środek trwały swojej firmy i, co niezwykle ważne, amortyzował. Jego wartość początkową ustala się w takiej sytuacji w wartości rynkowej z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny określa tę wartość w niższej wysokości. Nie ma tutaj znaczenia wartość początkowa takiego składnika majątku przyjęta przez poprzedniego właściciela.

Oczywiście otrzymany w darowiźnie składnik majątku może być także przedmiotem kolejnej umowy darowizny.