Prywatny najem nieruchomości: czy każdy musi mieć kasę fiskalną?

Przeczytaj także: Kasa fiskalna przy najmie prywatnym w 2017 r.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT: Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Sprzedaż w rozumieniu cytowanej ustawy to: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Mieści się w tym m. in. wynajem nieruchomości.

Ustawodawca, podobnie jak we wcześniejszych latach, przewidział bowiem wyjątki, w których opłaty z tytułu wynajmu nie będą rodziły konieczności najpierw zakupu, a następnie – prowadzenia ewidencji przy pomocy kas fiskalnych. Określa je rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2014 r. poz. 1544). Zgodnie z nim od 1 stycznia 2015 roku zwalnia się z obowiązku ewidencji przy użyciu kas fiskalnych m. in. wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (poz. 26 części I załącznika do ww. rozporządzenia). Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest jednak udokumentowanie wynajmu w całości fakturą. Czyli, wymagane sposoby ewidencjonowania obrotu z wynajmu to faktura, a w jej braku - kasa fiskalna. W tym zakresie nowe przepisy nie różnią się od poprzednich.

Co jednak, gdy wynajmujący nie wystawia faktury? W takim przypadku istnieje inna podstawa skorzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania kasą - limit kwotowy osiągniętego obrotu. Ma ono miejsce w przypadku, gdy obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (i rolników ryczałtowych) nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym, a w odniesieniu do osób rozpoczynających dostawę towaru lub świadczenie usług po dniu 31 grudnia 2014 roku nie przekroczy, kwoty 20 000,00 zł (lub niższej ustalonej proporcjonalnie, gdy do okres działalności jest krótszy niż pełny rok).

Kolejna możliwość zwolnienia dotyczy przypadku, gdy podatnik dokonuje czynności objętych obowiązkiem ewidencjonowania oraz czynności z niego zwolnionych (ale tylko tych, które są ujęte w części I ww. załącznika), czyli tutaj wynajmu nieruchomości. Wartość tych zwolnionych czynności w całkowitym obrocie osiągniętym przez podatnika w poprzednim roku podatkowym musi przekroczyć wówczas 80%. Jeżeli podatnik dopiero rozpocznie dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz ww. osób po dniu 31 grudnia 2014 roku zwolnienie będzie również możliwe, ale w przypadku, gdy przewidywany przez podatnika udział procentowy obrotu z tytułu czynności zwolnionych za okres pierwszych sześciu miesięcy ich wykonywania albo za okres do końca roku, w przypadku, gdy będzie on krótszy niż sześć miesięcy, będzie wyższy niż 80%.

Trzeba też pamiętać, że obliczając obrót bierze się pod uwagę także czynności zwolnione z obowiązku ewidencjonowania, a zwolnienie traci moc po upływie dwóch miesięcy po miesiącu, w którym obrót przekroczył 20 000,00 zł (lub niższą kwotę, gdy jest ona ustalana proporcjonalnie) albo gdy udział procentowy był równy lub niższy niż wspomniane 80 %. Ponadto, w ww. przypadkach odnoszących się do podatników, którzy już prowadzili działalność, nie można skorzystać ze zwolnienia, jeżeli w poprzednim roku podatkowym ciążył na nich obowiązek ewidencjonowania lub przestali spełniać warunki do zwolnienia w myśl obowiązujących wówczas przepisów. W tych przypadkach prowadzenie ewidencji za pomocą kasy fiskalnej jest w dalszym ciągu konieczne, chyba że zwolnienie byłoby możliwe w oparciu o inną podstawę.

W tym zakresie nowe rozporządzenie również właściwie odpowiada poprzedniemu. Nowością w stosunku do poprzedniej regulacji jest to, że przy ww. zwolnieniach uzależnionych od limitów kwotowych i procentowych (20 000 zł./ 80%) nie uwzględnia się zrealizowanego lub przewidywanego obrotu z tytułu dostawy nieruchomości oraz dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (odpowiednio pozycje 36 i 49 ww. załącznika).

Ponadto, wprowadzono różne terminy obowiązywania tych zwolnień w 2015 roku (§ 9 rozporządzenia).
Zgodnie z rozporządzeniem, zwolnieniem objęte jest również świadczenie usług na rzecz niepodatników pod warunkiem, że zapłata nastąpi w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na rachunek podatnika, a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.

Zniesiono jednocześnie limity liczbowe takich transakcji i ich odbiorców.

Zwolnienia są terminowe i obowiązują do 31 grudnia 2016 roku.