Dział spadku w ramach posiadanego udziału bez podatku dochodowego

Przeczytaj także: Dział spadku: spłata bez podatku dochodowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca wraz z bratem stryjecznym nabył (na podstawie testamentu notarialnego) spadek po zmarłym w 2012 r. dziadku, z dobrodziejstwem inwentarza i stał się współuprawniony do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Powyższe zostało zgłoszone w urzędzie skarbowym, który potwierdził prawo do zwolnienia z podatku od spadów i darowizn w zakresie nabycia prawa do tej nieruchomości. Następnie 18 czerwca 2014 r. spadkobiercy przeprowadzili notarialny dział spadku w ten sposób, że brat stryjeczny wnioskodawcy stał się wyłącznym właścicielem wskazanego mieszkania w zamian za spłatę na rzecz wnioskodawcy. Czynności te zostały dokonane za zgodą sądu rejonowego. Otrzymana spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez wnioskodawcę udziału w spadku. Notariusz pobrał należny podatek od czynności cywilnoprawnych. Wartość udziału wnioskodawcy i jego spłata odpowiada wycenie nieruchomości sporządzonej przez biegłego.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy otrzymana spłata będzie obarczona podatkiem dochodowym? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów
-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. mimon - Fotolia.com

Testament

Otrzymanie, w wyniku działu spadku na podstawie umowy zawartej wyłącznie pomiędzy spadkobiercami, kwoty nieprzekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku (tj. odziedziczonej nieruchomości) nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw do dnia odpłatnego zbycia upłynęło 5 lat, zbycie nie podlega w ogóle opodatkowaniu. Przy czym pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem.

Stosownie do treści art. 924 i art. 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Zaś postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. (…)

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów