Przekazanie samochodu osobowego na cele osobiste w VAT

Przeczytaj także: Spółka cywilna: samochód w leasingu na cele prywatne bez VAT

Załóżmy, że przedsiębiorca w maju 2014 r. nabył samochód osobowy za kwotę netto 50 000 zł, należny VAT 11 500 zł. Jako że samochód ten miał służyć zarówno działalności gospodarczej jak i celom prywatnym nabywca odliczył jedynie połowę podatku naliczonego, czyli 5 750 zł. W styczniu 2016 r. samochód ma zostać wycofany z działalności gospodarczej i przekazany do majątku prywatnego przedsiębiorcy. Jak w takim przypadku prawidłowo rozliczyć podatek VAT od tej czynności?

Przekazanie z podatkiem należnym...

Ustawa o podatku od towarów i usług określa, kiedy mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów, która podlega opodatkowaniu VAT-em. Z czynnością taką zrównuje przy tym niektóre czynności nieodpłatne.

I tak zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlega także nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, a w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika oraz wszelkie inne darowizny, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W związku z tym, ponieważ nasz przedsiębiorca miał prawo do (częściowego) odliczenia podatku naliczonego przy zakupie samochodu, przekazując go obecnie na swoje cele prywatne, będzie tę czynność musiał potraktować jak odpłatną dostawę towarów, czyli mówiąc innymi słowy, naliczyć od niej podatek VAT wg stawki 23%.

Trzeba przy tym pamiętać, że podstawą opodatkowania będzie tutaj cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy (czyli przekazania) tych towarów (o czym mówi art. 29a ust. 2 ustawy o VAT). W praktyce będzie to zatem bieżąca wartość rynkowa przekazywanego na cele prywatne samochodu (co może okazać się niezwykle niekorzystne w przypadku samochodów wykupionych z leasingu operacyjnego - odliczony podatek od wykupu bowiem w takim przypadku może być dużo niższy od tego, który trzeba będzie naliczyć w przypadku przekazania samochodu na cele osobiste).

... i dopuszczalną korektą podatku naliczonego

Z początkiem kwietnia 2014 r. ustawodawca pozbawił podatników prawa do zastosowania zwolnienia z tytułu sprzedaży samochodów, przy nabyciu których przysługiwało im ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego. Z drugiej strony wprowadził w art. 90b ustawy o VAT nowy system korekt, który jest stosowany w przypadku zmiany wykorzystywania takich pojazdów.

Mówiąc w pewnym uproszczeniu (na potrzeby naszego przykładu) jeżeli sprzedaż samochodu wykorzystywanego do celów mieszanych (a więc uprawniających do odliczenia jedynie połowy VAT-u przy jego zakupie) nastąpi w tzw. okresie korekty, który w naszym przypadku wynosi 60 miesięcy, licząc od miesiąca zakupu (gdyby wartość samochodu nie przekraczała 15 000 zł, byłoby to 12 miesięcy), przyjmuje się, że następuje zmiana wykorzystywania takiego pojazdu na wykorzystywanie wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej.

Dzięki temu nasz podatnik będzie uprawniony do odliczenia części podatku wynikającego z faktury zakupu, która wcześniej odliczeniu nie podlegała. Korekty należy tutaj dokonać w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana przeznaczenia, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Ile VAT-u od zakupu podatnik z naszego przykładu odzyska?
Nasz podatnik samochód kupił w maju 2014 r. zaś przekazania dokona w styczniu 2016 r. W związku z tym upłynie 20 miesięcy z okresu korekty, a pozostanie: 60 - 20 = 40 miesięcy (nie są tutaj brane pod uwagę dni miesiąca).

Nieodliczony VAT wyniósł natomiast 5 750 zł.
Korekta VAT, która podlega odliczeniu, wyniesie w związku z tym:
5 750 zł / 60 x 40 = 3 833,33 zł.