Rozliczenie faktury, gdy sprzedawca nie ujął odwrotnego obciążenia

Przeczytaj także: Odwrotne obciążenie rozliczamy nawet bez faktury VAT

Zasadą jest, że podatek należny rozlicza sprzedawca. Od tej reguły istnieje jednak wyjątek. Otóż jeżeli sprzedaż dotyczy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, to obowiązek rozliczenia podatku należnego VAT od zawartej transakcji spoczywa na nabywcy w ramach tzw. odwrotnego obciążenia. Powyższe wymaga jednakże spełnienia łącznie następujących warunków:

• zarówno sprzedawca jak i nabywca muszą być czynnymi podatnikami VAT,
• dostawa towaru nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy (które dotyczy dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie do działalności zwolnionej, w stosunku do których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia VAT) lub w art. 122 (dostawa złota inwestycyjnego).

Przy niektórych towarach występuje jeszcze jeden warunek - wartości transakcji (ma on miejsce w przypadku dostawy niektórego sprzętu elektronicznego).

Jak zachować się w sytuacji, gdy sprzedawca mimo wszystko naliczył VAT od sprzedaży towarów objętych odwrotnym obciążeniem? Powinien on wystawić fakturę korygującą, która wyprostuje ten błąd.

Co jednak gdy powyższe nie nastąpi i w okresie rozliczeniowym, w którym miała miejsce dostawa, nabywca dysponuje jedynie fakturą z naliczonym podatkiem VAT? Transakcję taką musi on w dalszym ciągu rozliczyć.

Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego

Przede wszystkim należy pamiętać, że nabywca nie może odliczyć podatku naliczonego z takiej faktury pomimo tego, że zakup jest związany z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Rozliczenie odwrotnego obciążenia

Błąd sprzedawcy nie zwalnia przy tym nabywcy z rozliczenia podatku z tytułu tej transakcji w ramach odwrotnego obciążenia. Ten zatem w dalszym ciągu podatek musi naliczyć. Powstaje przy tym pytanie, jak powinien określić podstawę opodatkowania, tzn. w kwocie netto czy brutto wynikającej z otrzymanej faktury?

Zarówno organy podatkowe jak i sądy administracyjne stoją na stanowisku, że podstawą opodatkowania jest kwota brutto wynikająca z faktury.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach z dnia 26 stycznia 2015 r. sygn. akt III SA/Gl 937/14 wyjaśnił, że „(...) jeżeli wnioskodawca kupił towary wymienione w załączniku nr 11 ustawy o VAT, których zakup zobowiązuje nabywcę do rozliczenia VAT, jednak sprzedawca (pomimo, że była to usługa kompleksowa) wystawił na usługi pomocnicze odrębne faktury z kwotą podatku, to – jak słusznie wskazał organ interpretacyjny - postąpił nieprawidłowo. Ponieważ transakcja nie powinna być opodatkowana przez sprzedawcę (lecz przez nabywcę), VAT wykazany na fakturach za usługi pomocnicze nie podlegał odliczeniu (art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy o VAT). Nabywca powinien zatem wykazać ten podatek. Podstawą opodatkowania powinna być bowiem kwota, którą nabywca zobowiązany jest zapłacić, czyli - co do zasady - kwota brutto wykazana w fakturach otrzymanych od kontrahenta. Gdyby jednak ta podstawa uległa zmianie (np. w związku z wystawieniem przez kontrahenta faktur korygujących "in minus"), wnioskodawca powinien ją odpowiednio skorygować.(...)”

Obowiązek podatkowy i VAT naliczony

Obowiązek podatkowy w przypadku dostaw, w stosunku do których podatnikiem jest nabywca, powstaje na zasadach ogólnych. Będzie to zatem moment dokonania dostawy. Jeżeli jednak przed taką dostawą nastąpiła płatność (w całości lub części), obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Wykazany przy tym przez nabywcę podatek należny od takiej transakcji staje się podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu, jeżeli tylko zakup taki jest związany z wykonywaniem działalności opodatkowanej.