Zmiana zasad rozliczania samochodu osobowego

Przeczytaj także: Przedsiębiorca może mieć więcej niż jeden firmowy samochód osobowy

Podatek VAT

Samochody osobowe, uprawniają podatnika do odliczenia połowy VAT-u od ich zakupu, leasingu, najmu czy bieżącej eksploatacji, w tym także nabywanego do nich paliwa. W pełni VAT można rozliczyć jedynie wówczas, gdy samochód służy tylko prowadzonej działalności gospodarczej, co wymaga odpowiedniego udokumentowania.

Przeznaczenie samochodu z czasem może jednak ulec zmianie. I tak pojazd przeznaczony na początku tylko do działalności gospodarczej może w późniejszym czasie służyć zarówno celom firmowym jak i pozostałym (np. prywatnym przedsiębiorcy).

Jeżeli nastąpi zmiana przeznaczenia samochodu na mieszany, podatnik od momentu zmiany powinien odliczyć jedynie 50% kwoty VAT od wydatków na ten pojazd. Takie same skutki wywoła zaprzestanie prowadzenia ewidencji przebiegu takiego samochodu (np. z uwagi na to, że jest to zbyt uciążliwe).

Zmianę tą należy zgłosić fiskusowi na formularzu VAT-26 najpóźniej przed dniem, w którym ma ona nastąpić.

Zmiana sposobu używania pojazdu teoretycznie jest zatem możliwa w każdym czasie. Należy jedynie pamiętać o spełnieniu powyższych wymogów co do zgłoszeń oraz prowadzeniu dodatkowej ewidencji. W praktyce jednakże przy częstej zmianie sposobu korzystania z samochodu organ może próbować podnosić, że pojazd ten de facto służy celom mieszanym w całym okresie jego używania.

Ministerstwo Finansów w broszurze pt. „Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi” wskazało, że

„(…) Zmiana wykorzystywania pojazdu musi mieć charakter trwały i stały, potwierdzony obiektywnymi okolicznościami, znajdującymi swój wyraz m.in. w zmianie zasad używania pojazdu, określonymi przez podatnika. Krótkookresowe (np. tygodniowe) zmiany wykorzystywania pojazdu wskazują na użytek „mieszany” pojazdu od samego początku ponoszenia wydatków związanych z pojazdem – wskazują bowiem na możliwość użytku prywatnego.(…)”

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 04.09.2014 r. nr IBPP2/443-483/14/RSz uznał, że „(…) zmiana wykorzystywania pojazdu musi mieć charakter trwały i stały, potwierdzony obiektywnymi okolicznościami, znajdującymi swój wyraz m.in. w zmianie zasad używania pojazdu, określonymi przez podatnika. Krótkookresowe (np. tygodniowe) zmiany wykorzystywania pojazdu wskazują na użytek „mieszany" pojazdu od samego początku ponoszenia wydatków związanych z pojazdem - wskazują bowiem na możliwość użytku prywatnego.(…)”

Podatek PIT i CIT

Do tej pory nie istniały większe ograniczenia w sposobie zaliczania do kosztów wydatków związanych z bieżącą eksploatacją firmowych samochodów osobowych (z wyjątkiem kosztów ubezpieczeń takich pojazdów, czy rozliczania w kosztach ich amortyzacji, dzierżawy, najmu – gdzie te ostatnie wymagały prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu i ustalania dla nich limitu kilometrówki).

Ustawodawca uznał jednak, że firmowe samochody osobowe na ogół nie służą tylko działalności gospodarczej. Dlatego też nie powinno być co do zasady możliwości pełnego rozliczania w kosztach wydatków ponoszonych na eksploatację takich pojazdów.

I tak od 1 stycznia 2019 r. nie można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów 25% poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania samochodu osobowego (firmowego, czy wynajmowanego/ wziętego w leasing dla firmy), na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Tutaj jako wyznacznik wykorzystywania samochodu wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej przyjęto wskazaną wyżej ewidencję przebiegu pojazdu prowadzoną na potrzeby podatku VAT. Jeżeli ewidencja taka nie będzie prowadzona (chyba że nie jest ona wymagana w myśl przepisów VAT-owskich), samochód zostanie uznany za wykorzystywany nie tylko na potrzeby firmy, a w efekcie wydatki na jego eksploatację trafią do kosztów podatkowych jedynie w wysokości 75%.

Tym samym ustawodawca nie wskazał wprost, czy zmiana przeznaczenia samochodu jest tutaj możliwa (co wynika wprost z przepisów VAT-owskich). Niemniej skoro to zaprowadzenie VAT-owskiej ewidencji przesądza o prawie do pełnego rozliczenia kosztów, to można wysnuć wniosek, że prawo to nie będzie przysługiwać jedynie za okresy, kiedy ta ewidencja nie będzie prowadzona. Także zatem i tutaj auto będzie mogło zmienić swoje przeznaczenie. Należy jednak mieć na uwadze przytoczone wyżej wyjaśnienia fiskusa co do częstej zmiany takiego przeznaczenia. Podobne rozstrzygnięcia mogą bowiem zapadać na tle podatku dochodowego.