Wycofanie nieruchomości z firmy możliwe bez podatku VAT?

Przeczytaj także: Przekazanie nieruchomości spółki cywilnej bez podatku VAT?

Załóżmy że w 2007 r. przedsiębiorca wybudował budynek na potrzeby prowadzonej firmy. Od budowy na bieżąco odliczał VAT. W 2007 r. budynek został wprowadzony do ewidencji środków trwałych jego firmy i zostało rozpoczęte jego użytkowanie. Obecnie, tj. w roku 2021, przedsiębiorca chce wycofać ten budynek z prowadzonej działalności gospodarczej i przekazać do majątku prywatnego. Czy czynność ta będzie neutralna z punktu widzenia podatku VAT? Okazuje się że tak. Szczegóły poniżej.

Co podlega opodatkowaniu VAT?

Czynnościami opodatkowanymi VAT są m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Na równi z odpłatną dostawą towarów traktuje się tutaj również (z pewnymi wyjątkami nieistotnymi w rozpatrywanej sprawie) przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zestawiając powyższe regulacje z naszym przykładem należy dojść do wniosku, że przekazanie nieruchomości na cele osobiste przedsiębiorcy, przy budowie której przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT, jest traktowane na równi z dostawą towaru, a co za tym idzie – opodatkowane tym podatkiem.

Podstawa opodatkowania

W art. 29a ust. 2 ustawy o VAT stoi napisane, że w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 (a więc m.in. przekazania składnika majątku firmy na cele prywatne przedsiębiorcy), podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów.

Podstawą opodatkowania w naszym przypadku będzie zatem cena rynkowa budynku wycofywanego z działalności gospodarczej, a więc bieżąca cena, jaką trzeba byłoby zapłacić za jego nabycie w dniu wycofanie z firmy. Nie należy przyjmować tutaj historycznej wartości z ewidencji środków trwałych.

Stawka VAT

W przypadku dostawy „używanych” budynków i budowli zastosowanie ma co do zasady zwolnienie z podatku VAT. Jak bowiem stanowi art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od tego podatku ostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

W naszym przypadku budowa budynku oraz jego przekazanie do użytkowania miały miejsce w 2007 r. Upłynął zatem już wymagany okres 2 lat od pierwszego zasiedlenia. W efekcie przekazanie tej nieruchomości na potrzeby osobiste przedsiębiorcy będzie zwolnione z podatku VAT.

Korekta VAT

Zwolniona od podatku dostawa towaru, przy nabyciu/wytworzeniu którego podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT (w całości lub części), skutkuje obowiązkiem skorygowania części odliczonego podatku – gdy dostawa taka (bądź czynność z nią zrównana, czyli np. przekazanie nieodpłatne na potrzeby prywatne przedsiębiorcy) nastąpi w tzw. okresie korekty.

Ile okres ten wynosi? W przypadku nieruchomości (środków trwałych) o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł, okres korekty wynosi 10 lat, licząc od roku, w którym nieruchomość oddano do użytku. 10-letni okres korekty należy przyjąć także, gdy nieruchomość została poddana modernizacji, a wydatki z tego tytułu przekroczyły 15.000 zł (przy mniejszej kwocie stosowany jest roczny okres korekty). Tutaj okres korekty jest liczony od roku, w którym nakłady na modernizację nieruchomości zostały oddane do użytkowania.

W naszym przykładzie przedsiębiorca oddał wybudowaną nieruchomość do użytkowania w 2007 r. Nie ma też informacji, aby później ponosił wydatki na jej modernizację. Możemy zatem założyć, że tych nie było. W związku z tym upłynął tutaj już 10-letni okres korekty i w efekcie nie wystąpi obowiązek jej dokonania przy przekazaniu nieruchomości do majątku prywatnego przedsiębiorcy.

Reasumując przesunięcie wybudowanego budynku (wraz z gruntem) z majątku firmowego do majątku prywatnego będzie wprawdzie czynnością opodatkowaną VAT, ale będzie miało do niej zastosowanie zwolnienie. W związku z powyższym VAT do zapłaty z tego tytułu nie wystąpi. Ponieważ upłynął też okres korekty VAT, przedsiębiorca nie będzie tutaj musiał zwrócić części podatku odliczonego przy budowie.